Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) içeren ürünlerle ilgili düzenlemeleri içeren tasarı, Meclis'te kabul edildi. Kanun, genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların üretiminin yasaklanmasını, bebek mamalarının üretiminde GDO'lu ürünlerin kullanımına yasak getirilmesini öngörüyor.
TBMM Genel Kurulu, Biyogüvenlik Kanunu Tasarısı'nın görüşmelerini tamamladı. Görüşmelerin sonunda tasarı kabul edilerek yasalaştı. Tasarının yaşalaşması nedeniyle Genel Kurul'da bir teşekkür konuşması yapan Tarım ve Köyişleri Bakanı Eker, kanunun hazırlığı safhasında bir çok kuruluştan katkı ve destek aldıklarını, 55 kurum ve kuruluştan temsilcilerle toplantılar yapıldığını anlattı. Türkiye'nin, günün ihtiyaçlarına cevap verecek, Avrupa Birliği (AB) standartlarıyla uyumlu bir mevzuata kavuşmuş olduğunu belirten Eker şunları kaydetti:
"Gıda güvenliğini bir bütün olarak ele alıyoruz. Üretimi artırmak bizim politikamızın bir parçası. Bu alanda önemli mesafeler katedildi. Bunun dışında sağlıklı ve güvenilir gıdaya vatandaşın ulaşması amacıyla bir dizi yenitedbir alındı. Bitkisel ilaçların reçeteli satışı uygulamasından tutun, aktif maddelerin yasaklanması, uçakla havadan ilaçlamanın yasaklanması, GDO'lu ürünlerle ilgili düzenleme, AR-GE konusundaki çalışmalar ve gen bankasının kurulması bütün bu zincirin sadece bir kaçını oluşturuyor.Amacımız Türkiye'de yeterli, sağlıklı ve dengeli bir beslenmeyi temin etmektir."
Kanunla bilimsel ve teknolojik gelişmeler çerçevesinde, modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilen genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinden kaynaklanabilecek riskleri engellemek, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanıyor. Kanun, genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerle ilgili araştırma, geliştirme, işleme, piyasaya sürme, izleme, kullanma, ithalat, ihracat, nakil, taşıma, saklama, paketleme, etiketleme, depolama ve benzeri faaliyetlere dair düzenlemeler içeriyor. Veteriner tıbbi ürünlerle Sağlık Bakanlığı'nca ruhsat veya izin verilen beşeri tıbbi ürünler ve kozmetik ürünleri, kanun kapsamı dışında bırakılıyor.
İNSAN, HAYVAN VE BİTKİ SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN ÜRÜNLERİN İTHALATI BAŞVURULARI REDDEDİLECEK
İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı gözönünde bulundurularak GDO veya ürünlerinin, ithalatı, ihracatı, deneysel amaçlı serbest bırakılması, piyasaya sürülmesiyle genetiği değiştirilmiş mikroorganizmaların kapalı alanda kullanımına, bilimsel esaslara göre yapılacak risk değerlendirmesine göre karar verilecek.
Risk değerlendirme sonuçlarına göre, risk oluşturmayacağı belirlenen başvurular için verilen iznin geçerlilik süresi 10 yıl olacak. Her bir GDO ve ürününün ilk ithalatı için gen sahibi veya ithalatçı, yurt içinde geliştirilen GDO ve ürünü için ise gerçek ve tüzel kişiler tarafından Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na başvuru yapılacak. GDO ve ürünlerinin insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliği tehdit etmesi, üreticinin, tüketicinin tercih hakkının ortadan kaldırılması, çevrenin ekolojik dengesinin ve ekosistemin bozulmasına neden olması, GDO ve ürünlerinin çevreye yayılma riski olması durumlarında
başvurular reddedilecek.
GDO ve ürünlerinin transit geçişinde her bir geçiş için Tarım Bakanlığı'ndan izin alınacak. Transit geçişler, Bakanlık tarafından verilen yazılı izinde belirtilen koşullara ve Gümrük Kanununa uygun olarak gerçekleştirilecek. Araştırma yapmaya yetkili kuruluşlar tarafından bilimsel araştırma amacıyla ithal edilecek GDO ve ürünleri için Bakanlıktan izin alınacak.
GDO ve ürünlerinin onay almadan piyasaya sürülmesi, Biyogüvenlik Kurulu kararlarına aykırı olarak kullanılması veya kullandırılması, genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların üretimi, GDO ve ürünlerinin kurul tarafından piyasaya sürme kapsamında belirlenen amaç ve alan dışında kullanımı, bebek mamaları ve bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanılması yasak olacak.
GDO ve ürünlerinin piyasaya sürülmesinden sonra, kararda verilen koşullara uyulup uyulmadığı, insan, hayvan, bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitlilik üzerinde herhangi bir beklenmeyen etkisinin olup olmadığını Tarım Bakanlığı tarafından denetlenecek. İzlenebilirliğin sağlanması amacıyla, GDO ve ürünlerinin ülkeye girişi ve dolaşımında, Bakanlığa beyanda bulunulması, gerekli kayıtların tutulması, kararın bir örneğinin bulundurulması ve etiketleme kurallarına uyulması zorunlu olacak. Her bir GDO ve ürünü, ayırt edici kimlikle kayıt altına alınacak. Kayıt altına alınan GDO ve ürünlerine ilişkin belgelerin 20 yıl süreyle saklanması zorunlu olacak.
GDO ve ürünleri ile ilgili yapılan başvuruların değerlendirilmesi için Biyogüvenlik Kurulu oluşturulacak. GDO ve ürünleri ile ilgili faaliyetlerde bulunanlar, izin almış olsalar dahi, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanmasına karşı oluşan zararlardan sorumlu olacak.
GDO'LU ÜRÜNLERİ KANUNA AYKIRI İTHAL EDEN VE ÜRETENLERE HAPİS CEZASI
GDO'lu ürünlerini, yasaya aykırı olarak ithal eden, üreten veya çevreye serbest bırakanlar 5 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10 bin TL'ye kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Belirlenen esaslar çerçevesinde ithal edilen, işlenen GDO'ları veya GDO ve ürünlerini, ithal izninde belirlenen amaç ve alan dışında kullanan, satan, bu özelliğini bilerek satın alan, bulunduran kişi 4 yıldan 9 yıla kadar hapis cezasına çarpt,rularak GDO veya ürünlerinin,ılıracak. İthal edilen GDO'lardan elde edilen ürünleri, ithal izninde belirlen amaç ve alan dışında kullanan, satışa sunan, bu özelliğini bilerek satın alan kişiler için ise 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Yalan beyanda bulunarak ithal iznini alan kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeyen başvuru sahiplerine her bir yükümlülük ihlali dolayısıyla 10 bin liradan 30 bin liraya kadar, GDO ve ürünlerini tasarıda belirlenen hükümlere aykırı olarak kapalı alanlarda kullananlara ise 10 bin lira para cezası verilecek.
İHA
