Fiyatlar neden bu kadar yüksek?
Vatandaşın cebini yakan benzin fiyatlarının altında yatan gerçek ne? Fiyatlar neden bu kadar yüksek? İşte cevabı:
Yürürlükteki Petrol Piyasası Kanunundaki bir madde nedeniyle akaryakıt fiyatları iç piyasada suni olarak 10 ila 15 kuruş yükseliyor. O madde nedeniyle akaryakıt düşük fiyatla ithal edilse dahi yüksek fiyattan vatandaşa satılıyor.
Giderek tırmanan akaryakıt fiyatlarını düşürmeye yönelik çareler aranırken, yürürlükteki kanunun suni zamma yol açtığı belirtildi. Petrol Piyasası Kanununun 10uncu maddesinin, ithal edilen ucuz akaryakıtın 10 ila 15 kuruş zamlanmasına neden olduğu, bu yolla oluşan kazancın ise vatandaşın cebinden çıkıp ithalatçı firmaların kasasına aktığı ortaya çıktı.
İşte o yasa maddesi
2003 yılında çıkarılan 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile iç piyasada oluşacak fiyatlar için yeni bir mekanizma kuruldu. Bu amaçla yasanın 10uncu maddesine; iç piyasada petrol ve akaryakıt üretimi ile ithalatında oluşacak fiyatların, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumunun dikkate alınarak belirleneceği kuralı eklendi.
Genova borsası etkili
Yasada tarif edilen Türkiyeye en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu ise İtalyadaki Genova petrol borsası olduğu için bu borsada oluşan petrol ve akaryakıt fiyatları Türkiye için referans değer kabul edildi. EPDK, üretilen ya da ithal edilen petrol ve akaryakıt ürünlerinin iç piyasa oluşumunda İtalyadaki fiyatları baz almak zorunda kaldı. Dolayısıyla bugün 4 lira sınırına dayanan benzin Genovada oluşan 0,99 kuruşluk fiyat üzerinden vergilendirilip maliyetlendirilerek vatandaşa sunuldu.
En pahalı piyasa
O düzenleme, iç piyasada fiyatların aşırı yükselmesini önlemek amacıyla yasaya konulmuştu. Ancak uygulamada tam tersi sonuç alındı. Edinilen bilgilere göre Genova borsası, ABye en yakın olması nedeniyle çevredeki en pahalı borsa durumuna geldi. Akaryakıt ve petrol ithalatçıları, pahalı olduğu için Genova borsasını değil, daha ucuz olan Rusya ve Asyadaki borsalara yöneldi. Bu borsadan yapılan ithalatın payı yüzde 15e düşerken, ucuz piyasalardan getirilen akaryakıtın oranı yüzde 85e ulaştı.
15 KURUŞ UCUZLAR
Günlük bazda dünya piyasalarını takip eden ithalatçılar, fiyatların ucuz olduğu borsalardan yüzde 15 hatta yüzde 20lere varan oranlarda daha ucuza akaryakıtı Türkiyeye getirmeyi başardı. Ancak, kanun Genova borsasını tarif ettiği için, iç piyasa fiyatlandırmasında ucuz akaryakıtın fiyatı değil, daha pahalı olan Genova borsasındaki fiyat baz alındı. Örneğin 0,85 kuruştan yurda giren benzin için 0,99 kuruşluk Genova fiyatı referans alındı. Öyle olunca da vergi ve bayi karları 0,99 kuruşluk fiyatın üzerine bindirildi. Aradaki yaklaşık 15 kuruşluk kazanç ise akaryakıtı ithal eden şirkete kaldı.
Konuya ilişkin bilgi veren kaynaklar, Genova borsasını tarif eden yasada yeni bir düzenleme yapılması halinde akaryakıt fiyatlarında 15-20 kuruşa varan tutarlarda ucuzlama yaşanacağını, bundan da vatandaşın kazançlı çıkacağını belirttiler.
haber vaktim
