Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinde bulunan kelaynak kuşları yumurtladı. 97 adet olan kelaynak kuşunun sayısının 120'ye yükselmesi bekleniyor.
Doğa Derneği ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nce yürütülen çalışmalar sayesinde sayısı 120'ye ulaşan kelaynakları kuşları bu yıl yumurtladı. Nesillerini korumak amacıyla göç engeli uygulanan kelaynak kuşlarının çoğaltılması çalışması aralıksız sürüyor. Kelaynak kuşlarının her yıl Ağustos ayında kafes içerisine alındığını ve Şubat ayının ilk veya ikinci haftasında tekrar doğaya bırakıldıklarını belirten yetkililer, bu yıl üremelerin başladığını kaydetti.
Eski el yazma belgelere göre kelaynaklar Avrupa'da 1504 yılından beri yaşıyor. Orta Avrupa'da Alpler yöresinde yaşamakta olan bu kuş, ilk defa 1555 yılında yayınlanan Historia Animalium adlı eserde Corvus Sylvaticus adı altında C. Gessner tarafından tarif edilmiş ve yaşam biçimleri hakkında bazı bilgiler verilmiştir. Daha sonraları, Avrupa'dan kaybolan bu kuşların Orta Doğu ülkelerine ve Afrika'ya göç ederek halen buralarda yaşadıkları tespit edilmiştir. Şubat ayı ortalarında, Birecik'e gelen kelaynak
kuşlarının, kayalıklara yerleşmeleri Mart ayı ortalarını bulmaktadır. Kelaynaklar, üremelerinin ardından yavrularını burada büyüttükten sonra Temmuz ayı ortalarında Birecik'ten tekrar yavrularıyla birlikte ayrılıyor. Bu hayvanların Birecik'e üreme için gelmelerinin nedeni, buradaki kayalarda bulunan kalsit maddesinin kelaynak kuşlarındaki üreme gücünü arttırdığı şeklinde yorumlanıyor.
KELAYNAK KUŞLARI, HER SENE AYNI EŞLE YUVA YAPIP ÇİFTLEŞİYOR
Tek eşli olan kelaynak kuşları, her sene aynı eşle yuva yapıp çiftleşiyor. Yuva yapma gücünü gösterenler ergin olanlardır. Erginlik çağını doldurmaları için 5 yaşına ulaşmaları gerekmektedir. Ortalama ömürleri 25-30 yıldır. 1950'lerin başında Birecik'te 1000'den fazla olan kelaynak kuşlarının sayısında, 1954 yılından itibaren önemli ölçüde azalma görülmüştür. Azalma nedenleri olarak, zirai ilaçların fazla kullanılması ile böcekçil olan bu kuşların doğal beslenme dengesinin bozulması, uzun süren göç
esnasında gerek avcılar tarafından vurulmaları gerekse soğuk hava şartlarından etkilenmeleri gösterilmektedir. Göç eden kelaynak kuşları Lübnan-İsrail yolu ile Nil Vadisi veya Kızıldeniz Sahili'ne gitmekte olup sözü geçen yerlerde izlenememektedirler. Gidenlerin dönmemesinden kaynaklanan bu azalmayı ve nesillerinin tükenmesini önlemek için Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı bünyesindeki Orman Genel Müdürlüğü tarafından 1972 yılında Birecik'te Kelaynak Üretme İstasyonu kurulmuştur. Bu istasyonda önce iki
ergin ve dokuz adet yavru kelaynak kuşu ağ ile tutularak kafese konulmuş ve 1977 yılında üretime başlanmıştır. Korunmaya alınan kuşlar siyah yağsız et, rendelenmiş havuç, haşlanmış yumurta ve yem karmasıyla beslenmektedir. Şubat 1996 tarihinde üretme istasyonunda bulunan 52 adet kelaynak kuşu üreme için serbest bırakılmıştır. Üreme mevsimi sonunda her yıl yavrulama yapmıştır. 2006 yılı itibari ile toplam sayı 80'e ulaşmıştır. Yöresel olarak "Keçelaynaklar" olarak adlandırılan Kelaynak kuşları,
Bireciklilerce kutsal sayılıyor. Bu kuşların şubat ortalarında Birecik'e gelişleri, Birecik halkı tarafından ilkbaharın geldiğinin bir işareti şeklinde yorumlanıyor. Kelaynak kuşları için son yıllarda Birecik'te "Kelaynak Festivali" düzenleniyor.
Şanlıurfa'nın Birecik ilçesindeki nesli tehlike atındaki kelaynak kuşların 2010 yıllı ilk yumurtaları çatladı. 2009 yılı toplam sayıları 97 olan kelaynak kuşlarının bu yıl yeni yavrularla beraber sayının 120'ye ulaşması bekleniliyor. Doğa Derneği, Birecik Belediyesi ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel müdürlüğü (DKMP) Mühendisliği ile yapılan çalışmalar sonuncunda kelaynakların eskiden olduğu gibi özgürce yaşamaları amaçlanıyor.
İHA
