YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun
47 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; seçmen kütüklerinin seçimlere katılma yeterliliğini
taşıyan siyasi partilerin genel merkezlerince veya yetkilendirilmiş il veya ilçe başkanlarınca
istenildiğinde; Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen giderin maliye veznesine yatırılmak ve
makbuzu ibraz edilmek koşuluyla, bir seçim döneminde iki defadan fazla olmamak üzere ilçe
seçim kurulu başkanınca bilgisayar ortamında veya liste düzeyinde imza karşılığı yetkili
kişiye verileceği,
Aynı Kanunun 14 üncü maddesinin 11 inci bendinde; siyasi partilerin milletvekili
genel ve ara seçimlerine ve belediye başkanlığı ile belediye meclisi, il genel meclisi
üyelikleri genel ve ara seçimlerine katılabilmeleri için illerin en az yarısında, oy verme
gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olmalarının veya
Türkiye Büyük Millet Meclisinde gruplarının bulunmasının zorunlu olduğu vurgulandıktan
sonra, bir İl’de teşkilatlanmanın, merkez ilçe dahil 0 İl’in ilçelerinin en az üçte birinde
teşkilat kurmayı gerektirdiği,
belirtilmiş,
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasında da, siyasi
partilerin ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise
belde teşkilatından meydana geleceği, parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulunun teşkilinin de
öngörülebileeeği ve beldelerde teşkilat kurulmasının zorunlu olmadığı düzenlemesine yer
verilmiştir.
Bu esaslar çerçevesinde, seçime katılabilecek olan siyasi partileri tespit ve ilan etme
görev ve yetkisi Yüksek Seçim Kuruluna ait bulunmaktadır.
Bu nedenle, 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 11 inci bendine göre, seçimlere
katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partilerin tespiti ile aynı Kanunun 47 nci maddesinin
dördüncü fıkrası uyarınca, ilgili siyasi partilere seçmen kütüğü verilmesinde uygulanacak ana
kuralların belirlenmesi hususunda Yüksek Seçim Kurulunun 14/01/2021 tarihli ve 10 sayılı
kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlamış olmakla, konu incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 14
üncü maddesinin 11 inci bendinde; siyasi partilerin, milletvekili, belediye başkanlığı,
belediye meclisi ve il genel meclisi üyelikleri seçimlerine katılabilmeleri için illerin en az
yarısında, oy verme gününden en az altı ay önce teşkilat kurmaları ve büyük kongrelerini
yapmış olmaları veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde gruplarının bulunması gerektiği
vurgulanmıştır. Aynı Kanun hükmünün devamında da bir ilde teşkilatlanmanın; merkez ilçesi
dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurma anlamına geldiği hükıne bağlanmıştır.
2820 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci tikrasında ise, siyasi partilerin ilçe
teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise belde
teşkilatından meydana geleceği, parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulunun teşkilinin de
öngörülebileceği ve beldelerde teşkilat kurulmasının zorunlu olmadığı düzenlemesine yer
verilmiştir.
2820 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasında; siyasi partilerin seçimlere
katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel teşkilat
kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu
bulunmasının şart olduğu, ikinci fıkrasında da; birildc teşkilatlanmanın, merkezilçesi dâhil o
ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektireceği vurgulanmıştır.
2820 sayılı Kanununun 20 nci maddesinde ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe
başkanı, ilçe yönetim kurulu ve parti tüzüğünde öngörülmüşse disiplin kurulundan teşkili
öngörülmüştür. ilçe teşkilatının varlığından bahsedilebilmesi için, ilçe kongresinin yapılarak
anılan organların oluşturulması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan kanun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; siyasi partilerin
bir ilde teşkilatlanmasının varlığından bahsedilebilmesi için, o ilin merkez ilçe dâhil
ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmaları ve ilçe kongrelerini yapmaları; seçime katılma
yeterliliğini sağlayabilmeleri için de illerin en az yarısında teşkilatlanmaları ya da Türkiye
Büyük Millet Meclisinde gruplarının bulunması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bununla birlikte, 298 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; seçmen
kütüklerinin seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partilerin genel merkezlerince yahut
yetkilendirilmiş il veya ilçe başkanlarınca istenildiğinde; Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen
giderin maliye veznesine yatırılmak ve makbuzu ibraz edilmek kaydı ile bir seçim döneminde
iki defadan fazla olmamak üzere ilçe seçim kurulu başkanınca bilgisayar ortamında veya liste
düzeyinde imza karşılığı yetkili kişiye verileceği öngörülmüştür.
Bu esaslar çerçevesinde; 298 sayılı Kanunun 47 nci maddesi hükümleri gereğince,
seçmen kütüğü verilebilecek olan ve seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partileri
tespit ve ilan etme görev ve yetkisi 298 ve 2820 sayılı Kanunlara göre Yüksek Seçim
Kuruluna ait bulunduğundan, sözü edilen 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 11 inci
bendinde öngörülen koşullara sahip siyasi partilerin ve aynı Kanunun 47 nci maddesine göre
seçmen kütüklerinin verilebileceği siyasi partilerin ayrı ayrı araştırılıp saptanması
gerekmektedir.
Bu nedenle; Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının 43452547-120.99 sayılı
yazısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 07/01/2021 tarihli, 51047475/E.13 sayılı
yazısı ve eki belgelerin incelenmesi sonucunda;
a) Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan siyasi partilerin; 1— Adalet ve
Kalkınma Partisi, 2- Cumhuriyet Halk Partisi, 3- Halkların Demokratik Partisi, 4- Milliyetçi
Hareket Partisi, 5- İyi Parti olduğu bildirilmiştir.
h) 298 sayılı Kanunun 14. maddesinin 11 inci bendi ve 2820 sayılı Kanunun 36 ncı
maddesindeki koşullara uygun olarak 01/01/2021 tarihinden altı (6) ay öncesi olan
01/07/2020 tarihi itibariyle illerin en az yarısında teşkilatını kurmuş ve büyük kongrelerini
yapmış olan ve 298 sayılı Kanunun 47 nci maddesine göre seçmen kütüklerinin verileceği
siyasi partilerin; 1- Adalet ve Kalkınma Partisi, 2—Anavataıı Partisi, 3- Bağımsız Türkiye
Partisi, 4— Büyük Birlik Partisi, 5- Cumhuriyet Halk Partisi 6— Demokrat Parti, 7- Demokratik
Sol Parti, 8— Genç Parti, 9- Halkların Demokratik Partisi, 10— Hür Dava Partisi, 11— İyi Parti,
12- Milliyetçi Hareket Partisi, 13— Muhafazakar Yükseliş Partisi, 14— Saadet Partisi,
15- Türkiye Komünist Partisi, 16— Vatan Partisi, 17- Yeniden Refah Partisi olduğu
belirlenmiştir.
c) Diğer partilerin ise, genel kongre veya teşkilatlanma koşulunu taşımamaları
nedeniyle, 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 11 inci bendi ile 2820 sayılı Kanunun 36
ncı maddesinde öngörülen nitelikleri kazanamadıkları tespit edilmiştir.
Bütün bu işlemlerden sonra, 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 1 1 inci bendi ile
2820 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde öngörülen koşullara sahip siyasi partilerin hangileri
olduğu yukarıda tespit edilmiş bulunmaktadır.
298 sayılı Kanunun 47 nci maddesinde belirlenen kuralların açıklığa kavuşturulması
ve Kanun hükümlerinin yurt düzeyinde aynı biçiınde uygulanması gerektiği sonucuna
varılmıştır.
Öncelikle, seçmen kütüğü verilebilecek olan siyasi partilerin, seçimlere katılabiime
yeterliliğine sahip olınaları gerekir. Yukarıda belirtilen 298 sayılı Kanunun 47 nci
maddesinde sözü edilen seçim dönemi kavramından; 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının 101 inci maddesi ile aynı konuya ilişkin 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi
Kanununun 3 üncü maddesinde yer alan beş yıllık, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 77 nci
maddesi ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun konuya ilişkin 6 nci maddesinde yer
alan beş yıllık ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 127 nci maddesi ile 2972 sayılı Mahalli
idareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun aynı
konuya ilişkin 8 inci maddesinde yer alan beş yıllık dönemlerin anlaşılması gerekmektedir.
Ayrıca, Yüksek Seçim Kurulu ile ilçe seçim kurullarından bir seçim döneminde
seçmen kütüğü isteyebilecek siyasi parti temsilcilerinin genel merkez yetkilileri olduğuna,
ancak siyasi parti genel merkezlerinee yetkilendirilmcleri koşulu ile siyasi parti il başkanları
ile ilçe başkanlarının da kendi il ve ilçelerine ilişkin istemde bulunabilecekleri ve bu
istemlerinin ikiden fazla olamayacağı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, Kanunda yer alan diğer bir husus ise, verilecek olan seçmen kütüğü
örneğine ilişkin bedelin her seçmen için saptanınasına ve ödeme şekli ile ödeme yerinin
belirlenmesine,
Seçmen kütüğü örneklerinin verilebilmesi için ilçe seçim kurulunca hesaplanan
bedelin maliye veznesine ödenmesi ve alındı makbuzu aslının ilçe seçim kuruluna ibraz
edilmesine, karar verilmesi gerekmiştir.
S 0 N U Ç
Açıklanan nedenlerle;
1- 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 11 inci bendi ve 2820 sayılı Kanunun
36 ncı maddesindeki koşullara uygun olarak 01/01/2021 tarihinden altı (6) ay öncesi olan
01/07/2020 tarihi itibariyle illerin en az yarısında teşkilatını kurmuş ve büyük kongrelerini
yapmış olan ve 298 sayılı Kanunun 47 nci maddesine göre seçmen kütüklerinin verileceği
siyasi partilerin;
a) Adalet ve Kalkınma. Partisi,
b) Anavatan Partisi,
e) Bağımsız. Türkiye Partisi,
ç) Büyük Birlik Partisi,
(1) Cumhuriyet Halk Partisi,
e) Demokrat Parti,
!) Demokratik Sol Parti,
g) Genç Parti,
ğ) Halkların Demokratik Partisi,
h) Hür Dava Partisi,
|) İyi Parti,
i) Milliyetçi Hareket Partisi,
j) Muhafazakar Yükseliş Partisi,
k) Saadet Partisi,
1) Türkiye Koınünist Partisi,
m) Vatan Partisi,
ıı) Yeniden Refah Partisi
olduğunun tespit ve ilanına,
2- 298 sayılı Kanunun 47 ııci maddesinde sözü edilen seç-im dönemi kavramından;
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 101 inci maddesi ile aynı konuya ilişkin 6271
sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanununun 3 üııcü maddesinde yer alan beş yıllık, Türkiye
Cumhuriyeti Anayasasının 77 nci maddesi ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun
konuya ilişkin 6 ncı maddesinde yer alan beş yıllık ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının
127 nci maddesi ile 2972 sayılı Mahalli idareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar
Heyetleri Seçiıni Hakkında Kanunun aynı konuya ilişkin 8 inci maddesinde yer alan beş
yıllık dönemlerin anlaşılması gerektiğine,
3- Seçmen kütüğü örneği istemeye siyasi parti genel merkezlerinin yetkili olduğuna,
ancak yetki verilmesi koşuluyla il ve ilçe başkanlarının da kendi seçim çevreleriyle ilgili
istemde bulunabileceklerı'ne,
4- 298 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, seçmen kütüğü
örneği istemlerinin bir seçim döneminde ikiden fazla olamayacağına,
5- Kâğıt ortamında verilecek seçmen kütüğü örneklerinin gideri karşılığı ödenecek
bedelin, 2021 yılı için her seçmen başına altı kuruş olarak tespitine ve bu bedelin maliye
veznesine yatırılmasına, bunlara ait fotokopi masrafının seçim ödeneğinden karşılanmasına,
6- Seçmen kütüğü örneği verilmesi istemlerinin elektronik ortamda
karşılanabileceğine ancak elektronik ortamda istenen seçmen kütüğü örneklerinin ücretsiz
olarak verilmesi gerektiğine,
7- Seçmen kütüğü örnekleri giderinin ödendiğine ilişkin belge, ilgili kurulca
alındıktan sonra, imza karşılığında bu örneklerin siyasi parti yetkililerine verilınesine,
8- Siyasi partilerin kâğıt ortamında seçmen kütüklerine ilişkin istemleri
karşılandığında gider makbuzu fotokopilerinin de eklenmek suretiyle Kurulumuz
Başkanlığına bildirilmesi gerektiğine,
9— Karar örneğinin Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
10- Karar örneğinin seçime katılma yeterliliğine sahip siyasi partilerin genel
başkanlıklarına gönderilmesine,
11- Karar örneğinin;
a) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet
adresinde yayınlanmasına,
b) Seçim Hizınetleri Genel Müdürlüğünce il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına
gönderilmesine,
26/01/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
