Önlem Alınmazsa Urfa'da Önümüzdeki 5 Yılda Fıstık Ağaçlarının Yüzde 30'ü Kuruyabilir
Şanlıurfa, Türkiye’nin fıstık üretiminde lider konumda olan bir bölge olarak, son yıllarda iklim değişikliği ve artan sıcaklıkların yol açtığı ciddi bir tehditle karşı karşıya. Fıstık ağaçlarında hızla yayılan fitoplazma hastalığı, üreticiler için büyük bir endişe kaynağı haline geldi. Dal ve yaprak kurumasıyla kendini gösteren bu hastalık, önlem alınmazsa önümüzdeki 5 yıl içinde fıstık ağaçlarının yüzde 30’unun yok olmasına neden olabilir.
Fitoplazma Nedir ve Nasıl Yayılıyor?
Fitoplazma, bitkilerin soymuk borularında organik maddelerin taşınmasını engelleyerek yaprak sararması ve dal kurumasına yol açan bir bakteriyel hastalıktır. Özellikle kurak ve yağışın az olduğu yıllarda daha yaygın görülen bu hastalık, Şanlıurfa’daki bunaltıcı sıcaklar ve düşük yağış miktarıyla tetikleniyor. Ziraat Mühendisi Mehmet Bilgin, hastalığın sıcak ve kurak yıllarda daha fazla ortaya çıktığını ve şu an için bilinen bir ilaç tedavisi bulunmadığını belirtiyor. Çiftçiler, hastalığa karşı yalnızca kültürel mücadele yöntemlerine başvurabiliyor, örneğin budama aletlerinin hipoklor su ile sterilize edilmesi gibi önlemler alınıyor.
Üreticiler Mağdur, Verim Düşüyor
Şanlıurfa’daki fıstık bahçelerinde gözle görülür bir kuruma başladığını ifade eden çiftçi Güli Akdemir, ağaçlarda kurt, yaprak biti ve pas gibi ek sorunların da olduğunu, bu durumun ağaçların büyümesini ve gelişmesini engellediğini söylüyor. Hastalığın yayılması, sadece ağaç kaybına değil, aynı zamanda verim ve rekolte düşüşüne de yol açarak üreticilere ciddi ekonomik zarar veriyor. 2022 yılında Şanlıurfa’nın 239 bin ton fıstık üretiminin 107 bin tonluk kısmıyla Türkiye’de ilk sırada yer aldığı düşünüldüğünde, bu hastalığın ekonomik etkisi daha da kritik hale geliyor.
Mücadele Çalışmaları Devam Ediyor
Harran Üniversitesi’ndeki akademisyenler, fitoplazma hastalığının önlenmesi için çalışmalar yürütüyor. Ayrıca, Şanlıurfa Tarım ve Orman İl Müdürü Mehmet Aksoy’un koordinesinde, Karaköprü ilçesine bağlı Kızılburç Mahallesi’nde yapılan saha çalışmalarında, çoklu sürgün fitoplazma tespit edildi ve numuneler analiz için Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü’ne gönderildi. Bu çalışmalar kapsamında üç farklı uygulama başlatıldı.
Uzmanlardan Uyarı: Acil Önlem Şart
Ziraat Mühendisi Mehmet Bilgin, eğer gerekli önlemler alınmazsa, 5 yıl içinde fıstık bahçelerinin yüzde 30’unun kuruyabileceğini vurguluyor. Bilgin, “Budama aletlerinin sterilizasyonu gibi basit ama etkili yöntemler hastalığın yayılmasını yavaşlatabilir. Ancak uzun vadeli çözümler için daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç var” diyor. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yanık ise hastalığın son derece tehlikeli olduğunu ve üretimi ciddi şekilde tehdit ettiğini ifade ediyor.
Şanlıurfa’daki fıstık bahçelerini tehdit eden fitoplazma hastalığı, iklim değişikliğinin tarım üzerindeki yıkıcı etkilerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Üreticilerin ve uzmanların ortak çabalarıyla hastalığın kontrol altına alınması için çalışmalar sürerken, bu süreçte alınacak önlemler bölgenin fıstık üretimindeki lider konumunu koruması için hayati önem taşıyor. Çiftçilerin bilinçlendirilmesi ve kültürel mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması, bu tehditle mücadelede ilk adımlar olarak öne çıkıyor.
