Türkiye Yazarlar Birliği Şanlıurfa Şubesi'nin mutad Cuma sohbetlerinde bu haftaki Yazar Şahin Doğan Cemil Meriç’in hayatını anlattı.
Arka arkaya yayınladığı "Ruhumun Masalı Şehr-i Urfa", "Entelektüel Yalnızlık" ve "Ezeli Mağluplar" adlı eserleri ile adından söz ettiren Şahin Doğan, katılımcılara "Düşüncenin Gökkuşağı" dediği Cemil Meriç'i anlattı. Hayatından çok eserleri, kişiliği ve düşünceleri üzerinde durdu, büyük bir vukufiyetle bir Cemil Meriç portresi çizdi.
Sohbetin daha sonraki soru cevap bölümü, geç vakte kadar devam etti; geniş katılımlı ve oldukça hareketli geçti. Herkes memnun olarak ayrılırken bu tür sohbetlerin devam etmesi temennisinde bulundu.
Sohbetten önce Şair Eyyüp Azlal, Şair Nabi’nin bir şiirini okuyup açıkladı. Hazirunun da katkısı ile Nabi’nin gönül dünyasına nüfuz edilmeye çalışıldı.
Gece şiir, edebiyat ve düşünce ile dopdolu geçti.
Cemil Meriç kimdir?
Dil ve sosyoloji alanlarında kaleme aldığı yapıtlar ve Fransızca’dan yaptığı Balzac ile Hugo tercümeleri ile tanınan Türk düşünür, yazar, tercüman ve sosyolog. Işık Doğudan Gelir, Kültürden İrfana, Mağaradakiler ve Sosyoloji Notları gibi eserleri kaleme almış olan Cemil Meriç, aynı zamanda sosyoloji profesörü Ümit Meriç’in babasıdır.
Cemil Meriç, 12 Aralık 1916 tarihinde, Reyhanlı, Hatay’da dünyaya geldi. İlk ve orta dereceli öğrenimini Hatay’da tamamlamasının ardından İstanbul’da bulunan Pertevniyal Lisesi’ne kayıt olan Meriç, bu okulu bitirmesinin ardından İstanbul Üniversitesi’nde Felsefe eğitimi aldı.
Üniversiteyi başarıyla bitiren Meriç, memleketi Hatay’a dönerek bir süre öğretmenlik ve Tercüme Kalemi’nde reislik görevlerinde bulundu. 1940 yılında tekrar okumaya dönerek İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı] bölümünü bitiren Meriç, 1942–1945 yılları arasında Elazığ’da, 1952–1954 yılları arasında ise İstanbul’da Fransızca öğretmenliği görevinde bulundu. Daha sonraki yıllarda İstanbul Üniversitesi’ne geçen başarılı yazar, burada yabancı diller bölümünde ve sosyoloji bölümünde dersler verdi.
Cemil Meriç’in ilk yazısı, 1941 yılında İnsan dergisinde yayınlandı; Honore de Balzac üzerine bir incelemeydi bu. 1943 yılında ise Balzac’tan bir yapıtı dilimize kazandırır; Altın Gözlü Kız. Bu kitabın içerisinde Cemil Meriç’in kaleme aldığı 74 sayfalık bir önsöz niteliğinde Balzac incelemesi de bulunmaktaydı. İstanbul Üniversitesi’nde Fransızca okutmanı olarak görev yaptığı yıllarda çeviri eserleri dilimize kazandırmaya devam eden Meriç, 1947 yılında Yirminci Asır adlı dergide yazarlık yapmaya başladı; bir yıl kadar süren bu dönemin ardından 1953 yılında kısa bir süre için daha aynı dergide eserleri yayınlanacaktı.
1964 yılında gözlerini tamamen kaybeden Meriç, bu durumun eserleri ve tercümelerini engellemesine izin vermedi; eserlerini öğrenci ve asistanları aracılığıyla kaleme aldı. 1974 yılına kadar İstanbul Üniversitesi’nde ders vermeyi sürdüren başarılı yazar, bu tarihte emekliliğini vererek üniversite hayatını sona erdirdi. Fakat bu durumun çalışmalarının hızını kesmesine izin vermedi. Yıllar boyunca biriktirdiği bilgiyi kaleme alma şansı yakalayan Meriç, bu dönemden sonra artan bir hızla düşüncelerini kağıda döktü.
1984 tarihinde beyin kanaması geçiren Cemil Meriç, aynı yıl içerisinde bir de felç geçirdi ve 13 Haziran 1987 tarihinde hayata gözlerini yumdu. Kendisi gibi öğretim görevliliğini seçen kızı Ülkü Meriç, ülkemizin önemli sosyoloji profesörlerinden birisi olarak babasının mirasını sürdürdü.
Seçme Eserleri;
Saint Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist (1967)
Işık Doğudan Gelir (1984)
Mağaradakiler (1978)
Sosyoloji Notları ve Konferanslar (1993)
Ödülleri
Umrandan Uygarlığa, (1974) (Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü)
Kırk Ambar, (1983) (Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü, Ankara Yazarlar Birliği Derneği’nin Yılın Yazarı ödülü, Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Fikir Eserleri ödülü)
