Bugün "diyalog" dediğimiz zaman, ilk akla gelen Müslümanlarla gayri Müslimlerin birbirilerine yakın durmaları ve belli menfaatler çerçevesinde bazı noktalarda, birlikte hareket etmeleridir. Bu yaklaşım kural olarak doğru olmakla birlikte, diyalogdan ne anlamamız gerektiği üzerinde önemle durmalıyız. Buna göre diyalogu şöyle tarif etmek mümkündür:
"Düşünce sistemleri, örf ve adetleri, inançları ve kültürleri farklı olan insanların bir araya gelerek ortak bir paydada buluşmaları, birbirilerini samimi bir şekilde anlamaya çalışmaları ve birlikte yaşamak iradesini göstermeleridir."
Bu tarife baktığımız zaman diyalogun, güzel bir şekilde birlikte yaşamanın anahtarı olduğunu söyleyebiliriz. Yine kısmen bu tariften anlıyoruz ki, diyalogda şu noktalar önemlidir:
1) Diyalog sürecinde karşılıklı samimiyet önemlidir.
2) Diyalog için bir araya gelenlerin asıl amaçları birbirilerini daha iyi anlamak olmalıdır. Çünkü insanlar hangi kültürün veya dinin temsilcileri olursa olsunlar, bir araya gelmekten ve birbirilerini anlamaktan çekinmemelidirler. Nitekim insanı yaratan Allah da "Ey insanlar, kuşkusuz sizi bir erkek ve bir dişiden yarattık. Tanışıp dayanışma içerisinde olasınız diye sizi boylara ve kabilelere ayırdık. Ancak Allah yanında en şerefli olanınız ondan en çok korkanınızdır" buyuruyor. Allah bu ayette farklı ırklara mensup olmayı bir tanışma ve dayanışma esprisine dayandırmaktadır.
3) Farklı dinlere mensup olan insanlarla bir araya gelmek, onlarla diyalog içinde olmak İslam'da yasaklanmamıştır. Aksine insanların ortak bir paydada buluşmaları tavsiye edilmiştir. "De ki, Ey kitap ehli, bizimle sizin aranızda ortak olan bir söze gelin: Yalnız Allah'a ibadet edelim. Ona hiçbir şeyi ortak koşmayalım. Allah'ı bırakıp kimimiz kimimizi ilah edinmesin" ayeti bunu açıkça ifade eder.
Bu temel prensiplerden yola çıkarak şunu söylemek mümkündür: Farklı görüş ve düşüncelere, hatta farklı dinlere sahip olan insanlar birbirileriyle diyalog içinde olabilirler. Çünkü insanların asgarî müşterekleri çok fazladır. Sadece "insan olmak" bile, insanların birbirileriyle diyalog içinde olmaları için yeterli bir sebep olabilir.
