Son iki yılda çeşitli vesilelerle Şanlıurfa’nın ilçelerini ziyaret etme fırsatı buldum. Eskiden il merkezi ile ilişkileri çok zayıftı. Ulaşım ve iletişim imkanlarının gelişmesine paralel olarak ilişkiler hızla gelişmeye başladı. Her ilçemizin tarihi, kültürel, sosyolojik, ekonomik ve siyasi yapısı diğerlerinden çok farklı.
Ama Siverek daha bir başka. Hangi açıdan bakarsanız bakın bir il havası var. Tarihi geçmişi, yüzölçümü, nüfusu, bu nüfusun sosyal ve kültürel yapısı. Son yıllarda hızla gelişen, güzelleşen görüntüsü; modern yerleşim yerleri, yolları, üst geçitleri, kaldırımları, anıtları, heykelleri, otogarı, inşaatı hızla devam eden 200 yataklı hastanesi vb.
En önemlisi de Siverekli’nin zihni yapısı. Onların kafasında, bilincinde Siverek zaten bir il. Bu amaçla kurulmuş bir dernekleri bile var: Siverek'i Vilayet Yapma ve Kalkındırma Derneği. Dernek Başkanı Koçali Aymaz büyük bir mücadele veriyor.
Onlar kendilerini il olmak isteyen diğer ilçelerden de ayırıp bunu 80 yıl önce ellerinden alınan bir hakkın iadesi olarak değerlendiriyorlar. (Cumhuriyet kurulduktan sonra Siverek il olmuş, 1926’da ilçe statüsünde Şanlıurfa’ya bağlanmış.)
Kendi iddialarına göre; 2005 yılı itibarı ile 153.330’i kent, 114.439’u köy olmak üzere toplam 267.769 nüfusu ile Siverek 49 ilden, 32 ülkeden ve 42 başkentin merkez nüfusundan büyük. Yine 4314 km2’lik yüzölçümü ile de Karaman, Mersin ve Van illeri dışında bütün illerin il merkezlerinin yüz ölçümlerinden büyük.
Geçtiğimiz Cuma Günü eğitim-öğretim sorunlarının ve çözüm yollarının konuşulduğu bir toplantı için Siverek’te idim. Toplantıya eğitimcilerin dışında kaymakam, belediye başkanı ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri de katılıyordu.
Toplantı sırasında sürekli olarak Siverek’in büyüklüğüne vurgu yapıldı. Söz kendilerine gelince de sivil toplum örgütü temsilcileri açıkça Siverek’in il yapılması gerektiğini dile getirdiler. Sık sık “Şanlıurfa bize hep üvey evlat muamelesi yapıyor” denilince, söz alıp en azından eğitim hizmetleri açısından her ilçenin büyüklüğüne göre pay verildiğini söyleyecek oldum; “evet ama bize ilçe muamelesi yapılıyor, oysa biz il sayılırız” dediler. Ben de, şimdilik ilçe statüsünde olduğunu ama Siverek’in il olmasını da desteklediğimi söyledim. Bu sözüm salondan büyük alkış aldı.
Siverek il olmalı mıdır?
Bence hiçbir sakıncası yok. Hiçbir Şanlıurfalı için de bir sakıncası olduğunu sanmıyorum. Belki il olması durumunda Siverek’e bağlanması ihtimali olan yakın çevresindeki yerleşim yerlerinin sakinleri müstesna.
Şanlıurfa siyasetinde Sivereklilerin büyük bir ağırlığı var. Ama Şanlıurfa onlar için artık kontrol edilemeyecek kadar büyük. Siverek il olursa Siverekli de rahatlayacak, Şanlıurfalı da. Yani Siverek’in il olması siyasetçilerin de işine gelmeli.
Şanlıurfa’nın yanında bir kardeş şehir hiç fena fikir değil bence.