Dünyada yılda 190 milyon kişinin yakalandığı ve bu vakalardan yaklaşık 600 bininin hayatını kaybetmesine sebep olan sıtma hastalığı dünyada sık görülen bir hastalıktır. Hastalığa yakalanmamak için gerekli önlemler konusunda uyaran Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Tıbbi Parazitoloji Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Fadile Yıldız Zeyrek, bazı türlerinin tedavi edilmediğinde ölümcül olabileceğini konusunda uyarılarda bulundu.
25 Nisan Dünya Sıtma Günü dolayısıyla bir açıklama yapan Prof. Dr. Fadile Yıldız Zeyrek; “Bir parazit hastalığı olan sıtma, sivrisineklerin sokmasıyla insanlara bulaşıyor. Ölümlere neden olan oldukça ciddi bir hastalıktır. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre özellikle Afrika’da her 2 dakikada bir çocuk ölüyor. 2014 yılında 97 ülke/bölgede sıtma görülmüştür. Türkiye’de sıtmanın hafif seyreden türü vardır. Vivax sıtması denilen bu tür sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülür. Son yıllarda sıtma ile savaşın başarılı bir şekilde uygulanmasıyla ülkemizde yerli sıtma vakası görülmemektedir. Ülkemizde görülen vakalar tatil, ticaret, iş, eğitim gibi çeşitli nedenlerle sıtmanın yaygın olduğu ülkelere seyahat eden ve orada hastalığa yakalanarak ülkeye dönen kişilerdir. Bunun dışında, ticaret, göç, mülteci vs gibi çeşitli nedenlerle ülkemize gelen yabancı uyruklu kişilerde görülür. Bu kişilerde görülen sıtma türü zamanında tedavi edilmediğinde öldüren türdür” diye konuştu.
KİMLER SITMAYA YAKALANIRSıtmaya herkes yakalanabilir diyen Zeyrek; “Ancak bazı kişiler daha risklidir. Sıtmanın sık görüldüğü ülkelere seyahat eden kişiler, mevsimlik işçiler, tarlada çalışanlar, çiftçiler, askerler, AIDS hastaları, bebek, çocuk ve gebeler risk grupları içindedir” dedi.
SITMA NASIL BULAŞIRSıtma insandan insana doğrudan bulaşmaz, bir insandan diğerine sivrisineğin sokmasıyla bulaşabileceğini söyleyen Prof. Dr. Zeyrek; “Daha önceden sıtmalı bir kişiden kan emmiş sivrisinek sağlam bir insanı soktuğunda hastalık bulaşır. Sıtmayı bulaştıran sivrisinek özellikle gece kan emdiğinden, insanlara genellikle günbatımından gün doğumuna kadar olan sürede hastalığı bulaştırırlar. Yaz aylarında sivrisinek aktivitesi arttığından, özellikle insanların daha ince ve vücudun bazı yerlerini açık bırakan giysiler giymesi, kapı pencerelerin açık olması ve dışarıda yatma nedeniyle sivrisinekle temas etme riski fazladır” diyerek yaz aylarına dikkat çekti.
SITMA NASIL BİR HASTALIKTIRBaşlangıçta baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, karın ağrısı, kas ve eklem ağrıları ile başlayan hastalık, ateş, titreme, terleme nöbetleriyle devam eder. Bu dönemde tanı konulup uygun tedavi verildiğinde genellikle iyileşme ile sonuçlanır. Ancak tedavi edilmezse Falciparum sıtması çok hızlı ilerler birkaç saat içinde hastalık ağır forma dönüşerek, ölümle sonuçlanabilir.
Sıtma şüphesi acil bir durumdur ve kişi en kısa sürede bir sağlık merkezine başvurmalı ve hızlı bir şekilde tanısı konulmalı eğer sıtma pozitif ise hızlı bir şekilde tedaviye başlanmalıdır!!
Sıtma tanı ve tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Önemli olan hızlı tanı ve etkili tedavidir. Sıtma laboratuvarlarında tanı ücretsiz olup, tedavi edici ilaçlarda Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak verilmektedir.
NASIL KORUNULUR?
Sivrisinekten korunmak için, uyurken özellikle insektisit emdirilmiş cibinlik kullanılması, akşam saatlerinde yaşam ve uyku alanlarında etkili insektisit spreylerin kullanımı ve vücudun çoğunu kapatacak giysilerin giyilmesi gibi önlemler alınabilir. Seyahat edenler mutlaka etkili sinek kovucular kullanmalıdır. Sinek kovucular vücudun sivrisineğe maruz kalacak muhtemel yerlerine uygulanmalı, pencerelerinde sinek teli olan klimalı yerlerde kalmalıdırlar. Riskli bölgelere seyahat edecek kişiler mutlaka önceden Sıtma Birimleri ile Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya Alo 184’ü arayarak gideceği ülkenin sıtma riskiyle ilgili bilgi almalı ve eğer gerekiyorsa sivrisinekten korunma tedbirleri ile birlikte koruyucu ilaç kullanmalıdır.
Tüm korunma önlemlerine rağmen, tek bir sivrisineğin sokması ile sıtma bulaşabileceği her zaman akılda tutulmalıdır”