Hukukçulardan çağrı: Savcılar operasyondan çekilmeli

17 Aralık operasyonu kapsamında yapılan baskınlar ve gözaltılar sonrasında, operasyonla ilgili ortaya atılan çelişkili iddialar bir çok kişinin aklında soru işareti bırakırken, kamuoyunda operasyonun arkasında gizli güçlerin olduğuna yönelik bir kanının da oluşmasına sebep oldu.
17 Aralık operasyonunda tarafsızlığını yitirdiklerinden dolayı savcıların, HSYK nın da kabul ettiği ''Savcılar İçin Avrupa Konseyi İlke Kararları'' çerçevesinde dosyadan çekilmeleri gerektiğini dile getiren Hukukun Üstünlüğü Platformu Başkanı Avukat Cahit Özkan konu ile ilgili şu açıklamayı yaptı.
Hukukun Üstünlüğü Platformu'ndan yapılan açıklama şöyle;
Kamuoyunun yakından ilgilendiği, 17 aralık operasyonu ile başlayan süreç gündemimize tekrar adil yargı sorunlarını getirmiştir. Bu kez soruşturmanın yoğunlaştığı temel tartışma noktası; soruşturma savcısının kamuoyunda ileri sürüldüğü ve sayın savcılar tarafından da tekzip edilmeyen cemaate yakınlığı meselesidir. Bu çerçevede kamuoyunda iddia edilen camia mensubiyeti, bir savcının soruşturmanın adil ve tarafsız yürütülmesini engelleyip engellemediği engelliyor ise hakimlerin reddi nedenlerindekine benzer bir nedenle savcının reddi mümkün olup olmadığı meselesidir.
Gerçekten gündemdeki operasyonu yürüten savcının birtakım camiaya yakınlığı iddiaları yanında soruşturma dosyasına UYAP kaydı açılmadığı, soruşturma dosyasının İstanbul Adliyesinde hazırlanmadığı, gizlilik kararı olan dosya içeriği bir kısım gazeteci ile aylar öncesinden paylaşıldığı veya sızdırıldığı iddiaları, yine arama ve tutuklamaya sevk ile ilgili kendi camiasına yakın olan hakim nöbetinin beklendiği iddiaları savcının tarafsızlığı ve adil yargılanma hakkı konularında ciddi şüpheleri gündeme getirmiştir.
Hukukumuzda hakimin reddi mümkün iken savcının reddine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak böyle bir düzenlemenin bulunmamış olması savcının her soruşturmayı takip yetkisinin olup olmadığı önemli bir tartışma konusudur. Savcının reddi meselesine ilişkin tartışmalar soruşturmanın tarafı olup olmaması temel alınarak yürütülmektedir.
Tarafsızlığa ilişkin hükümler sadece Anayasa ve kanunlarda yer almamaktadır. Ayrıca ulusal ve uluslar arası alandaki etik kurallarda tarafsızlığa yer verilmiştir. Bu çerçevede savcının yürüttüğü soruşturma hakkında adil soruşturma ve yargılama açından savcının tarafsızlığı etik anlamda elzemdir.
Mevzuatımızda kamu görevlilerinin tarafsızlığına ilişkin pek çok düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemelere bakıldığında herhangi bir kamu görevlisi için gerekli olan tarafsızlık ilkesinin, suçların soruşturulması ile görevlendirilmiş savcılar için evleviyetle gerekli olduğu açıktır.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından hazırlanan "Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"e göre kamu görevlilerinin tarafsızlık, dürüstlük, çatışmadan kaçınma, güven sağlayıcı düzenlemelere yer verilmiştir.
Bunun yanında Savcılar için, Avrupa Konseyi tarafından 31 mayıs 2005 de Savcılar İçin Etik ve Davranış Biçimlerine İlişkin Avrupa Esasları "Budapeşte İlkeleri kabul edilmiştir. Budapeşte İlkelerinin birinci maddesinde savcıların görevlerini tarafsız olarak icra edeceklerine, ikinci maddesinde de savcılar görevlerini her zaman; tarafsız ve önyargısız olmak, herkese eşit mesafede olmak, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasi veya diğer düşünceler, cinsiyet tercihleri, ulusal veya sosyal köken, ulusal azınlık, mülkiyet, doğum, sağlık, özürlülük veya herhangi bir diğer statü ile ilişki temelinde her hangi bir kişiye karşı ayrımcılıktan sakınmak zorundadır. Özellikle, kendilerinin, ailelerinin veya kendi çevrelerinin, özel ve mali çıkarları ile ilgili olan davalarda görev yapmaktan kaçınırlar.
Bu durumda Avrupa Konseyi tarafından belirlenen ilkeler çerçevesinde savcılar, özel yaşamlarındaki faaliyet ve çevreleri ile makul olarak algılanan savcılık hizmetinin dürüstlüğünü, adilliğini ve tarafsızlığını tehlikeye atmamalıdırlar,
HSYK'nın da benimsediği Budapeşte'de kabul edilen ilkelerden anlaşıldığı üzere tarafsızlık sadece hâkimler için geçerli bir etik ilke değildir. Savcılar tarafından yürütülen adalet hizmetinin niteliği göz önüne alındığında tarafsızlığın önemi daha belirgin şekilde ortaya çıkmaktadır. Ancak usul kanunlarımıza bakıldığında etik ilkelerle belirlenen tarafsızlığı gerçekleştirmeye yönelik ret ve çekinmenin, savcılar yönünden geçerli olmadığı görülmektedir.
Bu çerçevede 17 aralık tarihinde başlayan soruşturma savcısının, soruşturmanın selameti adil yargılanma hakkı kanun önünde eşitlik ilkeleri dikkate alındığında yürüttüğü soruşturmanın konusu savcının tarafsızlığı hususunda ciddi şüphe uyandırdığından Avrupa Konseyi'nin 2005 tarihli "Savcılar İçin Etik ve Davranış Biçimlerine İlişkin Avrupa Esasları" ilkelerine göre dosyaya bakmaktan çekilmelidir.
Kaynak: Haber7