Şanlıurfa Valisi İzzetin Küçük ile Hilvan İlçe Kaymakamı Ahmet Özay, çiftçiler için geliştirilen İpek böceği Kozası Yetiştiriciliği Projesi kapsamında, ipek böceği kozası dağıtılan Hilvan’a bağlı 12 köyden Geçitağzı’nı (Helis) ziyaret etti.
Hilvan (Cırnıreş) Kaymakamlığının İpek Böceği Kozası ilçenin yaklaşık olarak on iki köyünde 25 kişiye destek olarak İpek Böceği verildiği belirtildi.
Hilvan’nın mahallesi olan Geçitağzı’nı (Helis) ziyaret eden Vali Küçük ve Kaymakam Özay, ipek böceklerini yerinde inceledi. Geçitağzı’nda konteynırlarda yetiştirilen ipek böceği kozalarının beslenmesi ise dut ağacından kopartılan yapraklarla yapılıyor.
İpek böceği kozası yetiştiricisi Gülistan Çetinkaya, İpek böceklerini yetiştirmek için ailece dut yaprağı toplayıp beslediklerini belirtti.
Çetinkaya, “Biz bu işe geçen sene başladık. Bu sene bize 2-3 konteynır getirdiler Vali beye ve Kaymakam beye çok teşekkür ederiz yardım ettikleri için. Bir de dut ağaçlarımızın yaprakları ipek böceklerini doyurmak için yetmiyor, çünkü çok veriyoruz. Bu işin kazancı azdır ama yine de evimizin önünde olduğu için başka bir işe gitmemek için yapıyoruz.” diye konuştu.
Şanlıurfa Valisi İzzetin Küçük Geçitağzı köyünde ipek böceği kozası yetiştiricilerine yaptığı ziyaret sırasında değerlendirmelerde bulunarak, ’’ Hilvan’da yeni bir üretim alanı. Üretimi talebi çok, satılma sorunu yok , müşterisi hemen gelip köyünde-tarlasında ipek böceği kozasını alıyor. Bu çalışma özellikle hanımefendiler için iyi bir iş alanı. Bunu yaygınlaştırmak, bu bölgede daha da çoğaltmak istiyoruz. Çünkü mevsimlik tarım işçisi göçüne karşı da bunu bir önlem olarak düşünüyoruz’’ dedi.
Vali Küçük, ipek böceği kozası yetiştiriciliğine 26 aile ile devam edildiğini, bunlardan bin 500 kilogram koza elde edileceğini belirterek, bunun takribi bedelinin 75 bin lira olacağını söyledi.
Vali Küçük, “Bu bir başlangıç, bunu her aileye en az 20-25 bin lira gelir getirecek bir seviyeye getirdiğimizde bu bölgede başka bir arayışa yani mevsimlik tarım işçiliği için çevre illere göçü durdururuz. “ dedi.
İlçe kaymakamı Ahmet Özay da konuşmasında,“ Kaymakamlık olarak bir İpek Böceği projesi düşündük mevsimlik tarım işine giden kadınlarımıza en azından çözüm üretelim düşüncesiyle. Projemiz şu anda pilot aşamasında. Sayın Valimin arz ettiği rakamlar çerçevesinde bir netice almaya niyetimiz var. Seneye daha da yaygınlaştırmak istiyoruz İnşaallah ilçemiz için hayırlı olur bölgemize de örnek bir proje olur.’’ ifadelerini kullandı.
İpek Böceği Kozası nedir?
Kelebek yumurtalarını dut yaprakları üzerine bırakır, yumurtladıktan üç dört gün sonra ölür. Baharda taze dut yaprakları üzerindeki yumurtalardan larva halinde çıkan tırtıllar sık tüylü ve siyahtır. Büyük bir iştahla devamlı dut yaprağı yerler ve dört beş defa gömlek değiştirerek bir birbuçuk ayda 7 veya 8 santime ulaşırlar. Büyüdükçe renkleri açılır ve tüyleri kaybolur. İyice büyüyüp de hücrelerine yerleşince üst dudağındaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sıvı çıkararak kozasını yapmaya başlar. Tırtıl önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını örmeye devam eder ve görünmez olur. Eğer kendi haline bıraklırsa iki üç hafta içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalar ve dışarı çıkar. Bu yüzden kozayı parçalamadan kozalar sıcak suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür. Böylece ipek kozaları elde edilir. Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir.
Böceğin neslinin devamı için bir kısım kozanın gelişimini tamamlayıp kelebeğin çıkmasına müsade edilir. Suni ipek kavak, göknar, söğüt gibi selülozca zengin olan ağaçlardan kimyasal yollarla elde edilen liflere denir.
İpek kozaları
Suni ipek viskos metodu ile elde edilir. Belirtilen ağaçlar önce levha haline getirilir. Sonra kurutulur ve makinelere konularak lif lif parçalanır. Selüloz lifleri sac kaplarda birkaç gün bekletildikten sonra kükürtleme makinalarında 100 kilogramına 33 kilogram karbonsülfür karıştıralarak, belirli sıcaklıkta 2½ saat bekletilir. Bu arada selüloz renklenmeye başlar istenilen beyaz renk elde edilince kükürtleme kesilir. Elde edilen madde kesilir. Sonra platin alaşımından yapılmış çok ince delikli gözlerden asitli bir banyo içine fışkırtılır. Böylece gözlerden çıkan madde iplik haline gelir ve makaralara sarılır. Asit kükürt ve serbest tuzdan temizlenen madde suni ipek olarak piyasaya sürülür. Suni ipek doğal ipek kadar dayanıklı değildir.