Toplam arazi varlığı 4.317.000 olup, SİVEREK’ te tarıma elverişli arazi 2.286.000 dekar, sulu tarım yapılan arazi 300.000 dekar, susuz tarım arazisi 1.986.000 dekardır.
Aşağıdaki bilgiler D.İ.E.’nün 2000-2001 verilerine dayanılarak verilmiştir.
ARAZİNİN CİNSİ DEKAR
Tarım arazisi 2.286.000------Orman arazisi 14.000
Çayır ve mera 815.000-------Tarım dışı arazi 1.200.000
ARAZİ DAĞILIMI: ARAZİNİN CİNSİ DEKAR
Sulu 300.000-----Kuru 1.986.000
EKİLEN ÜRÜNLER:ÜRÜNÜN EŞİDİ DEKAR
Tarla ürünleri 1.927.000
Bağ 2.050---Meyve 3.500---Sebze 28.800---Nadas 323.160
YETİŞTİRİLEN ÜRÜNLER: ÜRÜNÜN ÇEŞİDİ DEKAR
Buğday 650.000---Arpa 370.000
Mercimek 190.000 --*- Susam 25.000
Nohut 21.000 ---- Domates 15.000
Patlıcan 5.000----Çeltik 3.000
A. Fıstığı 2.000-----Karpuz 1.500 ----Biber 1.000----Nar 1.000----Bağ 2.050
Hıyar 300-------Kavaklık-Söğütlük 300
Ekime elverişli arazinin çokluğu, son yıllarda tarlalarda taş toplanması ile arazinin büyümesi, tarımda makineleşmenin gelişmesi, gübre kullanımı gibi gelişmeler karşısında ürünlerde büyük oranda artış olmuştur.
GAP projesinin sulamasından bu güne kadar yararlanamadığımız gibi toprak tahlillerinin yapılmamasından ileri gelen büyük kayıplar nedeniyle istenen ve arzulanan gelişme sağlanamamıştır.
Sulu tarımdaki ciddi gelişmeler çiftçilerimizin Atatürk baraj gölünden, Hacı Hıdır barajından ve bazı göletlerden faydalanmalarının yanında vurdukları artezyen kuyularına dinamo koymak suretiyle olmuştur.
Çiftçilerimizin tamamen kendi imkanlarını kullanmaları sonucunda meydana gelen gelişmeler olup devletin ciddi bir katkısı olmamıştır. Devletin katkısı olduğunda tarım dışı 1.200.000 dekar arazinin önemli bölümünün tarıma kazandırılabileceği gibi gerek sulu tarımda ve gerekse kuru tarımda daha büyük üretim artışının olmaması için hiçbir sebep görülmemektedir.
B- HAYVANCILIK: Tarımdan sonra kentimizin en önemli gelir kaynağı hayvancılıktır.
İklim ve arazi her türlü hayvancılığın gelişmesine elverişlidir. Ne var ki mera besiciliği henüz en yaygın hayvancılık türüdür. Son yıllarda yol, elektrik ve telefon hizmetlerindeki gelişmeler sonucunda modern ahır besiciliğin önem kazanmasına sebep olmuş, fenni yem ve veteriner ilaçlarının tüketiminde büyük artışların olmasıyla beraber istenen ve arzulanan seviyeye gelememiştir.
Siverek hayvancılık konusunda ülkemizin en önemli kentler arasında yer alan ve her gün hayvan pazarının açık olduğu ender kentlerden birisi olup iç pazara ve dış devletlere her gün canlı hayvan ihraç etmektedir.
Nüfusun %40’ ına yakın insanın ekmek yediği hayvancılık sektörü Siyasi iktidarların yanlış politikaları sonucunda hayvancılık gerilemiş, bir çok üretici ve büyük zararlar sonucunda üretimi bırakmış, bir çok tüccar da zararlar sonucunda canlı hayvan ticaretini bırakarak işsizler kervanına katılmışlardır.
Hayvancılığı gerilemesi konusunda çarpıcı iki örnek vermek istiyoruz.
1993 yılı resmi verilere göre Ş.Urfa ile ilçelerinin canlı hayvan mevcudu ile Siverek’ in karşılaştırması şöyledir.
Aşağıdaki bilgiler D.İ.E.’nün 2000-2001 verilerine dayanılarak verilmiştir.
CİNSİ Ş.URFA İLE İLÇELERİ (Siverek hariç) (ADET) SİVEREK (ADET) % ORAN
Sığır 102.822 53.800 52.32
Koyun 919.860 591.000 64.24
Keçi 352.620 18.500 5.24
TOPLAM 1,375,302 663,300 48.22
Yukarıdaki bilgilere göre Ş.Urfa ili ile diğer 9 ilçedeki canlı hayvan mevcudu 1.375.302 olup Siverek’te ki canlı hayvan mevcudu 663.300 dir. Siverek’te ki canlı hayvan mevcudu Ş.Urfa ile bütün ilçelerindekinin % 48.22’ si kadardır. (Ceylan Pınar dahil.)
1993 ile 2000 yıllarındaki Siverek’te ki canlı hayvan mevcutlarındaki değişim aşağıya çıkarılmıştır.
CİNSİ ADEDİ (1993) ADEDİ (2000) ÜRETİM DÜŞÜŞÜ DÜŞÜŞ ORANI %
Sığır 52.000 45.000 7.000 13.46
Koyun 589.600 500.000 89.600 15.19
Keçi 56.480 15.000 41.480 73.44
TOPLAM 698.080 560.000 138.080 19.77
Kış aylarında Siverek’ e gelip konaklayan göçerlerin hayvan sayıları hariçtir.
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi 1993- 2000 yılları arasında sığır mevcudunda %13.46, koyun mevcudunda %15/19 keçi mevcudunda ise %73.44 oranında düşüş olmuştur.
Yukarıdaki bilgiler resmi kayıtlara göre tespit edilen ortalama hayvan sayılarını göstermektedir. Kayıtlara intikal etmeyen canlı hayvan mevcudumuz yukarıdaki sayıların çok üstündedir.
Üretim geleneksel metotlarla yapılmaktadır. Son yıllarda projeli ahır ve ağıl yapma konusunda bazı vatandaşlarımızın girişimlerinin olmasına rağmen çok cılız ve yetersiz kalmıştır.
Projeli ahır ve ağıl durumumuz şöyledir.
1- Küçük baş koyunculuğu yapan işletme sayımız 82 olup hayvan sayısı 30.900’ dur.
2- Küçük baş süt koyunculuğu yapan işletme sayımız 37 olup hayvan sayısı 7.010’ dur.
3- Büyük baş besi sığırcılığı yapan işletme sayımız 68 olup hayvan sayısı 6.535 dır.
4- Büyük baş süt sığırcılığı yapan işletme sayımız 2 olup hayvan sayısı 70’ dır.
- Küçük baş hayvanlar için toplam 119 ağıl mevcuttur.
- Büyük baş hayvanlar için toplam 70 ahır mevcuttur.
- Bu ahır ve ağıllarımızda modern besicilik yapılmaktadır.
-Ayrıca 200’ ün üzerinde de proje dışı geleneksel ahırlarımız mevcuttur.
Resmi kayıtlara göre 1993 yılında 898.080 adet canlı hayvandan sadece ve sadece 44.515 tanesi bilimsel metotlarla yetiştirilmektedir. Bu sayı toplam hayvan mevcudunun % 6.37’ sine tekabül etmektedir.
Resmi bilgilere göre yıllık süt üretim düzeyi 21- 25 ton/ yıldır. Bunun 5- 6 bin tonu aile içi tüketimde kullanılmaktadır. Geriye kalanı peynir, yoğurt ve süt olarak satılmaktadır.
Kentimizde süt fabrikasının özelleştirilip kapatılması nedeniyle süt geleneksel metotlarla mandıralarda işlenmektedir.
Bilimsel metotlarla canlı hayvan besiciliği yapılabilmesi için başta ciddi bir eğitimin başlatılması, ırk ıslahının yapılması, hayvan hastalıklarının tedavisinin yapılması gerekmektedir.
Siverek’ te yetişen ve Türkiye’ nin bütün kentlerine gönderilen ürünlerden insanlarımıza bulaşan hastalıklar insan sağlığını tehdit etmekte, ölüm vakalarıyla da sonuçlananlar olmakta, tedavi giderleri ülke ekonomisine de büyük külfetler getirdiği gibi verim düşüklüğü de büyük zararlara neden olmaktadır.
Genelde dar gelirli üreticilerle vatandaşların hayvancılık sektöründe faaliyet sürdürdükleri için bu vatandaşların milli gelirden aldıkları paylarda çok düşük olduğundan geçimlerini zorla sürdürmektedirler.
Bu sektörle ilgili sağlıksız ve hatalı politikalar on binlerce insanı aç bırakacağı gibi ülke ekonomisine de büyük darbe vurulmuş olacaktır.
Bu nedenle de acilen ve ivedilikle hayvancılığın geliştirilmesi için tutarlı ve dengeli ulusal politikaların uygulamaya konmasında yarar vardır.
C-BAĞ ve BAHÇECİLİK:
Kentin çevresinde bağcılık büyük gelir getiren unsurlardan biri iken son yıllarda ihmal edilmiştir. Hastalıklardan dolayı verim düşmüş, yerini mercimek ekimine bırakmıştır. Kentin büyümesi nedeniyle bağlar arsa haline getirilerek yerini yapılaşmaya bırakmıştır. İhtiyarlayan ve hastalanan bağlar sökülmüş yerine yenileri ekilmediğinden bağcılık gerilemiştir. 2001 yılı verilerine göre 2050 dekar arazide bağcılık yapılmaktadır.
Bahçecilik Siverek’ in kuzeyinde Fırat kenarında, Karacadağ bucağında ve kentin batısında sulu tarımın yapıldığı yerlerde gün geçtikçe artmaktadır. 2001 yılı verilerine göre sebze ve meyve üretimi 28.800 dekar arazide yapılmaktadır.
D-TİCARET: Siverek; Diyarbakır- Şanlıurfa ile Gaziantep karayolu üzerinde kurulmuş tarihi ipek yolunda önemli bir merkezdir.
Kentimizde yetişen hububat, bakliyat, canlı hayvan ile ürünlerinin ilke içine ve ülke dışına ihraç edilerek, büyük oranda ticari gelir elde edilmektedir.
Kentimizde: 1- T.C. Ziraat Bankası 2- T. Halk Bankası 3- T.İŞ Bankası 4- T. Emlak Bankası Ziraat Şubesi 5- Akbank Şubeleri bulunmaktadır.
Siverek Sanayi ve Ticaret odamıza kayıtlı bulunan 13 Anonim Şirket, 93 Limited Şirket, 16 Yapı Kooperatifi, 5 Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi, 24 Tarımsal Kalkındırma Kooperatifi, 2 Toplu iş yeri yapı Kooperatifi, 2 kredi ve kefalet kooperatifi ile 1.063 şahıs firmaları ticari faaliyet sürdürmektedir.
27/10/2000 itibariyle Belediyeden açılış Ruhsatı alan işletme sayısı 3.100 olduğu tespit edilmiştir.
Siverek merkezinde 10 tane petrol ofisi mevcuttur.
Bu arada Terziler odasına 853, Gıda Maddeleri Odasına 1.750, Şoförler Odasına 1.825, İnşaatçılar Odasına 728, Fırıncılar, Lokantacılar ve Kahveciler odasına 1,314, Metal işleri Esnaf ve Sanatkarlar Odasına 255, Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine 5.334, Esnaf Sanatkarlar Kooperatifine 850 ve Ziraat Odasına da 910 kişi üye olarak kayıtlıdır.
Oda ve Kooperatiflerimizin 13.819 üyesi bulunmaktadır.
Ziraat ve hayvancılık ürünlerinin ihracından çok önemli gelir elde edilmekte olup diğer konularda ticaretimiz iç tüketime yönelik olup komşu ilçelere az da olsa ticari ilişkilerimiz vardır.Kentimizde her yönüyle olduğu gibi ticari yönden de istenen ve arzulanan ticari gelişmenin olmamasının temelinde iktidarların yanlış politikalarının yanında sürekli sermaye ve beyin göçü vermesinden kaynaklanmaktadır.
E- SANAYİ: Kentimizin önemli potansiyeline karşın sanayileşme “YOK” denecek kadar azdır. Alt yapı eksikliği, tarım ve hayvancılığın yeterince modernleşmemesi, sermaye ile nitelikli insanların ülkenin başka kentlerine göçü, sosyal yapıdaki çarpıklık (Aşiretçilik) ve kan davaları gibi önemli faktörler nedeniyle meydana gelen güven bunalımı, sanayileşmenin önünde en önemli engellerdir.
Kentimizde en eski sanayi tesisi Süt Fabrikası olup özelleştirilme nedeniyle kapalıdır.
Teneke Sanayi verimli işletilemediğinden kapatılmış, makinaları Gazianteplilere kiraya verilmiş, Gaziantep’ te makinalarla üretim yapılmaktadır.
Çırçır ve presse fabrikası faal durumdadır.
1991 yılında inşaatına başlanan Un fabrikası ancak bu yıl faaliyete başlayacaktır.
Karacadağ Memba suları tesisi TİKVEŞLİ gurubu tarafından işletilmektedir.
Kentimizde 100 işyerine sahip Küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi küçük imalat, tamir ve bakım gibi faaliyetlerle hizmet vermektedir.
İki adet Mermer Fabrikası, 2 adet küp şeker imalat tesisleri ve 10 adet soğuk hava deposu faaliyetini sürdürmektedir.
1988 yılında Diyarbakır karayolunun 13. Km sinde 2750 dönüm üzerinde çalışmaları başlatılan günümüze kadar bürokratik işlemleri bitirilemeyen SİVEREK ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’ nin proje ve inşaatına halen başlanamamıştır. 2002 yılı yatırım programına alınması gerekmektedir.
ÜRETİM YAPAN FİRMA LİSTESİ: FİRMANIN ADI FAALİYET KONUSU VE KAPASİTESİ
1-Siverek Teneke San. Ve Tic. İth.İh. A.Ş. 5 kğ.lık Teneke kutu +=316.800 Ad/Yıl
10.kğ.lık “ “ +=316.800 Ad/Yıl
17.kğ.lık “ “ +=316.800 Ad/Yıl
2-Ceylan Tarım Mak. San. Ve Tic. Ltd.Şti. 4 Teker Romork imalatı. 4Tekerli 2 Dingilli Romork imalatı=225 Ton.
3-Karaburç Çırçık ve Presse San. Ve Tic. Ltd. Şti. L Pamuk= 2.520 Ton/Yıl
Çiğit = 4.680 Ton/Yıl
4-Bucaklar Çırçır Prese San. Ve Tic. Ltd. Şti. Presli pamuk ve çırçır
L Pamuk = 1.680 Ton/Yıl
Çiğit = 2.880 Ton/Yıl
5-Çelebi Gıda Sanayi ve Tic. A.Ş. Buğday unu imalatı.
Un =28.800 Ton/Yıl
Kepek = 7.200 Ton/Yıl
6-Yafa Plastik İnş. Gıda. Nak. Gübre Tekstil. Makine San. Tic. Ltd. Şti. PVC Boru üretimi.
PVC Boru =1.020 Ton/Yıl veya
“ “ = 408.000 Metre/Yıl
Bibollu Mermer Tarım Tesisat Paz. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Mermer kesme .
1000 Ton/Yıl