12 Eylül darbesini yapan Kenan Evren yaştan kurtarabilir mi? Dünyadaki örnekler bunun pek öyle olmadığını söylüyor...
Türkiyede 1980 darbesini yapan Kenan Evren ve diğer askeri yetkililerin yargılaması hakkında suç duyurusu yapılırken, bazı hukukçular bu kişilerin zamanaşımı nedeniyle yargılanamayacağını söylüyor.
Darbe yaşanan diğer ülkeler ise geçmişle hesaplaşmak isteyenlere ilginç örnekler sağlıyor; yargılamanın 89 yaşında da olsa yapılabileceğini, darbecilerin dünyanın öbür ucuna da gitse adaletten kaçamayacağını, yönetime el koyan askerlerin hayatlarını cezaevinde noktalayabileceklerini gösteriyor.
Taraf Gazetesinden Işıl Aytemur dünyadaki darbecilerin akıbetlerini derledi:
YUNANİSTANDA ÖZÜR DİLEDİLER
Yunanistanda 1967de darbe yapan ve yedi yıl iktidarda kalan Albaylar Cuntası üyesi 19 general, demorkrasiye geçişle birlikte yargılandı. 1975de idam cezasına çarptırıldı. Cezalar daha sonra müebbet hapis cezasına dönüştürüldü. 15 generalin 1990ların başında sağlık nedenleriyle serbest bırakılması ise ancak Yunan halkından özür dilemeleri sonrasında gerçekleşti. Darbecilerden Yorgos Papadopulos 1999da hapishanede hayatını kaybederken diğerleri hapishanede cezalarını çekmeye devam ediyor.
ARJANTİN ÖNCE MAHKUM ETTİ
Arjantin 1976-1983 dtöneminde iktidarda kalan askerlerle demokrasiye geçtikten bir süre sonra hesaplaşmaya başladı. Ancak bu, kısmi bir hesaplaşma oldu. 1985te aralarında darbenin başaktörü General Jorge Viledanın da bulunduğu bazı askeri yetkililer mahkum edildi fakat 5 yıl sonra Devlet Başkanı Carlos Menem tarafından affedildiler. Daha sonra çıkarılan iki af yasası da pek çok asker ve polisin yargılanmaktan kurtulmasını sağladı. Ancak darbecilerin yargılanması için sürdürülen hukuki mücadele burada da bitmedi. 2003te bu yasaların iptali için açılan dava, 2005te Yüksek Mahkeme tarafından onaylandı.
ŞİLİ 89 YAŞINDA YARGILADI
Şilide 1973te General Augusto Pinochet sosyalist başkan Salvador Allendeyi devirdi. Pinochet 1990da iktidardan uzaklaştırıldı ancak 1998e kadar Genelkurmay Başkanlığına devam etti. Dahası, Şilili yetkililer ömür boyu senatörlük unvanı vererek Pinochetye dokunulmazlık zırhı sağladılar. Ancak bu zırh Pinochet İngiltereye gittiğinde ünlü İspanyol yargıç Baltasar Garzun tarafından çıkarılan bir kararla delindi. Pinochet tutuklandı, iki yıl ev hapsinde tutulduktan sonra sağlık gerekçesiyle salındı. Ancak 2004te bu kez Şilide bir yargıç 89 yaşındaki Pinochetnin yargılanmasının önünde sağlık engeli bulunmadığını belirterek hakkında dava açtı. Pinochet 2006da ev hapsindeyken öldüğünde hakkında bekleyen 300den fazla dava bulunuyordu.
İSPANYADA 30 YIL HAPİS YATTI
İspanyada 1981de gerçekleşen başarısız darbe girişiminden sonra darbenin baş aktörleri Yarbay Antonio Tejero Molina ve General Jaime Milans del Bosch yargılandı. Tejero ve Bosch 30 yıl hapis cezasına çarptırılırken, onlarla birlikte haraket eden otuz kişi de mahkemenin önüne çıktı. Darbeye teşebbüs etmekten suçlu bulunananlar arasında sendika başkanı Juan Juan Garcia Carres da vardı.