Harran Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Mahmut Kaya Şanlıurfa'da bulunan Aşiretleri ve aşiret derneklerini incelediği kitap, Çıra yayınlarından çıktı.
Uzun bir çalışmanın sonucu ortaya çıkan, "Aşiret Modernleşmesi" kitabıyla ilgili konuşan Dr. Mahmut Kaya; Şanlıurfa'da özellikle dernekleşen aşiretler üzerinde çalışmalarınımızı yaptık. ulaşabildiğimiz tüm derneklerle görüştük" dedi.
Kitapta; Cumhuriyet dönemi ile birlikte Şanlıurfa'da başlayan değişimler, terörün yol açtığı sonuçlar ve özellikle GAP projesi ile birlikte sanayileşmenin ve kentleşmenin aşiretler üzerindeki etkisini inceleniyor.
Aşiret Modernleşmesi kitabı, Türkiyedeki modernleşme sürecini Şanlıurfa toplumsal hayatında önemli bir unsur olan aşiretleri merkeze alarak incelemektedir. Geleneksel bir topluluk olan aşiretlerin genel modernleşme temayülleri, incelemenin bir yönünü oluştururken ana tema olarak aşiretlerce kurulmuş olan aile ve aşiret derneklerinde ne tür bir modernleşme tarzının açığa çıktığı ele alınmaktadır.
Türkiye ve Şanlıurfa'da gelişen modernleşme koşulları, aşiret sistemini dönüşüme zorlarken, aşiretler de bu koşullara karşı kimi alanlarda direnç, kimi alanlarda uyum göstermektedir. Bu değişim sürecinde aktif rol alan aile ve aşiret dernekleri, çeşitli mekanizmalarla geleneksel yapının korunup sürdürülmesini sağlarken diğer yandan da modernleşmenin sunduğu imkanlardan yararlanmaktadır.
Modernleşme, sivil toplum ve aşiret hakkında kuramsal yaklaşımların yanı sıra Şanlıurfa merkezde on dört aile ve aşiret derneğinden 152 kişi ile yapılan anket bulguları, aşiret mensuplarıyla yapılan görüşmeler ile derneklerin yayın ve dokümanlarının taranması sonucu elde edilen verileri de kapsayan bu çalışmada, modernleşme ve yeniden aşiretleşme (retribalization) eğilimleri dikkat çekmektedir. Şanlıurfa Aile ve Aşiret Dernekleri, bir yönüyle çeşitli modernleşme süreçlerine bağlı olarak dernekleşme yoluyla kentte ve kamusal alanda rol alırken diğer bir yönüyle de göçle gelen aşiret kümelerinin sosyo-kültürelihtiyaçlarını karşılayıp geleneksel yapının taşıyıcılığınıyapmakta böylece aşiretli sivil toplum diyebileceğimiz bir model sergilemektedir.
Derneklerin yapı ve pratiklerindeki modern-geleneksel melezliği, klasik modernleşme kuramlarının tek tipçi, evrenselci, pozitivist ve evrimci modellerinin aksine din, gelenek ve görenekleri modern imkân ve araçlarla birleştiren melez, yerli ve otantik bir modele tekabül etmektedir. Geleneğin rasyonelleştirilmesi olan bu durum, klasik batılılaşmadan bağımsız olarak, toplumların kendi özgün değer ve dinamikleriyle modernleşebileceği anlayışını içeren çoklu modernitelerin bir örneğini temsil etmektedir. Çalışma kendi alanında bir ilk olup aşiretlerin geçirdiği tarihsel ve sosyolojik dönüşümü ele alması bakımından okuyucuya önemli akademik veriler sunmaktadır.
İlk baskısı yapılan kitaba ulaşmak isteyenler Şanlıurfa Eğitim kirtasiyeden satınalabilerler.
Dr. Mahmut KAYA KİMDİR?
1977 yılında Şanlıurfa'da doğdu. 2000 yılında Fırat Üniversitesi Sosyoloji bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Şanlıurfa'ya öğretmen olarak atandı.
2000-2014 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı çeşitli okul ve kurumlarda öğretmenlik ve yöneticilik yaptı. 2004 yılında Harran Üniversitesinde Sosyoloji alanında yüksek lisansını, 2013 yılında Selçuk Üniversitesinde Sosyoloji doktorasını tamamladı.
2014 yılında Harran Üniversitesi Sosyoloji bölümünde öğretim üyesi olarak göreve başladı. Aynı zamanda köşe yazarı da olan Kaya, yerel ve ulusal düzeydeki dergilerde, çeşitli internet sitelerinde yazılar kaleme aldı.
2006 yılından beri yerel bir gazetede periyodik olarak yazılar yazmaktadır. Yazarın Dünden Bugüne Çok Eşlilik (2008) adlı bir eseri ve çeşitli konularda akademik makaleleri bulunmaktadır. Halen Harran Üniversitesi Sosyoloji bölümünde akademik çalışmalarına devam eden sosyolog Mahmut KAYA evli ve üç çocuk babasıdır.
Haber: M. Guli Aslan / www.balikligol.com
