Diyarbakır’ın Sur ilçesinde meydana gelen çatışmalarda tarihi yapıların hedef alınması hakkında İlke Haber Ajansı’na (İLKHA) değerlendirmelerde bulunan Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, tarihi yapıların hedef alınmasının doğru olmadığını kaydetti.
Diyarbakır'ın "Peygamberler ve Sahabeler" şehri olduğunu, Ulu Cami'nin ise 5. Harem-i Şerif olduğunu hatırlatan Evsen, çatışmalarda yanan Fatih Paşa Camisi'nin kentin en önemli camileri arasında yer aldığını ifade etti.
Diyarbakır’ın Sur ilçesinin açık hava müzesi niteliği taşıdığına dikkat çeken Evsen, “Sur ilçesi camileri, hanları, medreseleri ve tarihi yerleriyle dünyanın en önemli yerlerinden bir tanesidir. İlçede tarihi dokunun hedef alınmasını doğru bulmuyorum. Bu tarihi doku bizim geçmişimiz ve kimliğimiz. Bizim temsil ettiğimiz geçmişimiz ve geleceğimizdir buraları. Bu yapıların dokunulmazlığı var. Dokunulmazlığı olan yapılara herhangi bir eylemin ve saldırının hiç kimse tarafından onay almadığı herkes tarafından görülmektedir. Dolayısıyla bunların doğru olmadığı ve doğru bulmadığımızı ifade etmek istiyorum.” dedi.
“Saldırıya uğrayan yapılar Diyarbakır’ın sembol eserleridir”
Çatışmalarda Diyarbakır’ın sembol eserlerinin hedef alındığını söyleyen Evsen, “Saldırıya uğrayan yapılar Diyarbakır’ın sembol eserleridir. 4 Ayaklı Minare dünyada örneği olmayan bir eserdir. Böyle bir eserin zarar görmesi tarih, sanat ve geçmişle uğraşan herkesi üzmüştür. İlk Osmanlı eseri olan Diyarbakır Fatih Paşa Camisinin saldırıya uğraması gerçekten kabul edilebilir bir şey değil. Diğer eserlerimiz de zarar gördü. Hasırlı Mescidi ile Ermeni Katolik Kilisesi ile Ermeni Protestan Kiliseleri de zarar gördü. Surların ve Hevsel Bahçelerinin UNESCO’nun Dünya Kültür Miras listesinde yer almasıyla sur içi bölgesinin tamamı koruma alındı.” diye konuştu.
“Tarihi doku çok zarar gördü”
İlçede Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olan tarihi yapıların restore edildiğini dile getiren Evsen, “Tahrip edilen yapıların çoğunun projeleri var elimizde. Bu zararları giderebiliriz. Burada 5-6 vakıf kültür varlığı zarar gördü. Bunlar içerisinde Fatih Paşa Cami 2-3 defa saldırı gördü. En sonunda bir saldırıdan dolayı içinde yangın çıktı. Bu yangın büyük tahribata neden oldu. Özellikle 500 yıllık bir caminin el yapımı minber kapısı ile ana giriş kapısının yanması bizi çok üzdü. 500 yıllık bir kapıyı tekrar geri getirme şansı yok. Bu eserler bir çok Avrupa ülkesinin tarihinden çok daha eski. Şimdi orada tarihi doku çok zarar gördü. Yalnız camisiyle değil kiliseler de saldırılara uğruyor. Her tarafta saldırı var. Şimdi bu sokağa çıkma yasağının uygulandığı mahallelerin hepsinde saldırılar var. Bu mahalleler hepsi zarar görüyor.” ifadelerini kullandı.
Hatırlanacağı üzere sokağa çıkma yasağının devam ettiği Sur ilçesinde meydana gelen çatışmalarda kentin ilk Osmanlı eseri olan Fatih Paşa Camii'nde yangın çıkmıştı. Çıkan yangında caminin orijinal kapısı tamamen yanarken, altın varaklı minberi de zarar görmüştü. Söz konusu cami defalarca kurşunların hedefi olmuştu. (M. Hüseyin Temel, Yunus Sırat – İLKHA)
