Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürü Selami YILDIZ basına yaptığı yazılı açıklamada “1979 yılında arkeolojik ve kentsel sit alanı olarak ilan edilen Harran, 2000 yılında Bakanlığımızca yapılan bir çalışma ile “BM Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) “Dünya Doğal ve Kültür Mirası Aday Listesi”ne alınmıştır. Harran’ın tam listeye alınması için istenilen kriterlere uygun hale getirilmesi gerekir. Bakanlığımız, yeniden bir değerlendirme yapmış, yapılan değerlendirme sonucunda kale ve surların onarılması, betonarme yapılardan arındırılarak kümbet evlerin koruma altına alınması ve onarılması, tarihi dokuya uygun yaşam alanlarının oluşturulması ve çevre düzenlemelerinin yapılması ve turizme kazandırılması vb. işleri kapsayan ‘Harran Kentinin Restorasyonu, Çevre Düzenlemesi ve Korunması Projesi’ geliştirilmiştir. Bu kapsamda tarihi Harran kentinde Kültür ve Turizm Bakanlığınca aşağıda belirtilen 18 proje başlatılmıştır, bir kısmı yıl içinde bitirilmiş, bir kısmı ise 2013 ve 2014 yıllarına sarih olarak bitirilecektir.
1) Harran Ulucami, Harran Kalesi, Harran Şehir Suru ve Ören Yerinde Arkeolojik Kazı,
2) Harran Ulucami Restorasyon Projesi Hizmet Alımı ve Restorasyonu,
3) Harran Kalesi Restorasyon Projesi Hizmet Alımı ve Restorasyonu,
4) Harran Şehir Suru Restorasyon Projesi Hizmet Alımı ve Restorasyonu,
5) Harran Kümbet Evleri Restorasyon Projesi Hizmet Alımı ve Restorasyonu,
6) Sur İçindeki Gecekonduların ve Kümbet Evlerin Kamulaştırılması ve Restorasyonu,
7) Sur İçi ve Kazı Alanında Alt Yapı, Yol ve Çevre Düzenlemesi,
8) Sur Dışı Alt Yapı, Yol ve Çevre Düzenlemesi,
9) Hz. Yakup Kuyusu Restorasyon ve Çevre Düzenlemesi,
10) Harran Meydan Düzenlemesi,
11) Harran Kanalizasyon Yapımı,
12) Harran-Bazda Mağaraları-Şuayb Antik Şehri, Soğmatar Antik Şehri, Çimdinkale Köy Yolunun Bakım ve Onarımı ve Karayolları Turizm Yol Ağına Alınması Projesi,
13) Harran, Han-el Barur Kervansarayı Röleve, Restitisyon, Restorasyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması ve Restorasyonu,
14) Harran-Bazda Mağaraları Alt Yapı, Yol ve Çevre Düzenlemesi,
15) Harran, Şuayb Antik Kentinde Turist Karşılama Merkezi,
16) Harran, Soğmatar Antik Kenti Turist Karşılama Merkezi,
17) Harran, Soğmatar Antik Kenti Arkeolojik Yüzey Araştırması,
18) Çimdinkale Röleve, Restitisyon, Restorasyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması ve Restorasyonu,
Yukarıda belirtilen projelerden en önemlilerinden biri de Moğol istilası ile birlikte 800 yıl önce tahrip edilen 4. km’lik Harran Şehir Surudur. Harran Şehir Surunun röleve, restitisyon, restorasyon projeleri hizmet alımına 600.000 TL harcandı, hazırlanan projeler Kültür Varlıkları Koruma Kurulu onayından geçti. Sayın Bakanımız Faruk ÇELİK beyin, Milletvekillerimizin ve Sayın Valimiz Celalettin GÜVENÇ beyin ısrarlı girişimleri sonucunda, Sayın Bakanımız Ertuğrul GÜNAY’ın talimatı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü gerekli olan ödeneği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü hesabına aktardı ve İhalesi yapıldı. Trans-T İnş.San.ve Tic.Ltd.Şti/İstanbul şirketi 2.215.433,88 TL (KDV hariç) telifle ihaleyi kazandı. Yüklenici firma ile 31.12.2012 tarihinde sözleşme imzalandı ve restorasyon işi 800 yıl sonra fiilen başlamış oldu. Restorasyon çalışmaları ile birlikte Şanlıurfa Müzesi Başkanlığında arkeolojik kazı çalışmaları yapılacak ve 20.12.2013 tarihinde bitirilecek ve asli hüviyetine kavuşacaktır” dedi.
TARİHİ HARRAN ŞEHRİ
“Harran şehri, elips şeklinde bir alanın üzerinde kurulmuştur. Şehir, bazı kaynaklara göre 6, bazı kaynaklara göre 7 adet kapısı, 187 adet burcu olan, kesme taşlardan inşa edilmiş, yaklaşık 4 km. uzunluğunda, 12 m yüksekliğinde, 3 m. eninde sur ile çevrilmiştir. Surların Seton Lloyd ve W.C.Brice 1951 yılında yayınladıkları şehir planında; doğuda Bağdat Kapısı, Musul Kapısı, Aslanlı Kapı, batıda Halep Kapısı, kuzeyde Anadolu (Rum) Kapısı ve güneyde Rakka Kapısı olmak üzere Harran şehir surlarının 6 kapısını işaretlemişlerdir. D.C.Rice ise yayınladığı planda bu kapılara ilave olarak kalenin güneyine bitişik gösterdiği Niyar Kapısı'nın da adını vererek surların 7 kapısı olduğunu belirtmiştir. Bugün şehir kapılarından sadece Halep Kapısı ayaktadır. Kapı alınlığındaki 588/1192 tarihli kitabede Selahaddin Eyyubi'nin kardeşi el-Melik el-Adil'in adı geçmektedir. Günümüzden 800 yıl önce Moğol istilası ile birlikte yerle bir edilen ihtişamlı kadim şehirden, günümüzde sadece Büyük Kapı (Halep Kapı), sur, iç kale ve “Dünyanın İlk İslam Üniversitesi” olan Harran Üniversitesi kalıntıları mevcuttur. Şehir surları ve kapıları şehrin adeta mahreminin örtüsüdür. Şehrin kapıları sabah namazında dua ile açılır, yatsı namazlarından sonra da dua ile kapatılırdı. Şehir surunun dışında hanlar ve hamamlar vardı. İnsanlar şehre girmeden önce bu mekânlarda konaklar, dinlenir, yıkanır ve temiz elbiselerini giyerek şehre saygı ile girerlerdi.” (Kültür ve İnançlar Diyarı Şanlıurfa, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Şehir Kitaplığı Dizisi: 26, 2011, Sayfa: 180)
