Olay Gazetesi olarak, inşaat işçilerinin sıkıntılarını, sosyal güvenceleri, beklentilerini ve daha birçok konuyu İnşaatçılar ve Yapıcılar Derneği Başkan Yardımcısı Mustafa Yıldırım ile konuştuk. Sektör hakkında çarpıcı açıklamalar yapan Başkan Yıldırım, inşaat işçisi camiasının hep görmezden gelindiğini ifade ediyor.
İşte o röportaj;
BÜTÜN SEKTÖRLERİN ANASIDIR
İnşaat sektörünü anlatır mısınız?
İnşaat sektörü durgunluk yaşandığında bütün piyasalarda durgunluk oluyor. Bunlardan bir kaçını sayım mobilyacısı, boyacısı, demircisi, betoncusu, çimentocusu halısına kadar devam eder böyle. Eli nasırlı yakası kirli diye tanımlanıyoruz. Küçümsense de yüzü soluk olsa da şu unutulmamalıdır ki onlar bir medeniyeti inşa ediyoruz. Bazı entel kesim bizleri küçük görür fakat oturduğu evin inşasını yapanın bizler olduğunu unutmuş. İnşaat sektörü bütün sektörlerin anasıdır.
Dernek olarak neler yapıyorsunuz ?
Derneğimiz çalışmaları biz sahada çalışan inşaatçılarımızın sorunlarını sıkıntılarını gidermek bunu gittiğimiz her yerde katıldığımız her programda da dile getiriyoruz. Sorunlar yaşıyorsa veya parasını alamıyorsa işçimiz bizde iki kişinin arasında çıkan sorunun ara bulucu oluyor ve hallediyoruz.
BİRÇOK SİGORTASIZ İNSAN ÇALIŞTIRILIYOR
İnşaat işçilerinin şuanda en önemli sorunu nedir?
En önemlisi sosyal güvencelerdir. Şuanda bir inşaatçının sosyal güvencesi yeterli düzeye daha gelmedi. Bir çok müteahhit yanında sahada bulunana sigorta yapmıyorken saha da çalışmayan bir çok akrabasını onların yârine sigortalı gösteriyor. Dışarıda inşaat alanında fiilen hiç çalışmayan birilerinde müteahhide para karşılığı sigortasını yatırtıyor. İnşaata gelmeden 300 TL ayda veriri ve sigortası yatırılır. Fakat yanında birçok sigortasız insan çalıştırır. Müteahhitlerde bu durum hoşuna gider tabi onun için şimdi saymaya kalksak sorunlarımız bitmez. Bütün bunlar hep yeteri kadar denetimsizlikten oluyor.
MEKANİZMA HİÇBİR ZAMAN ÇALIŞMADI
İnşaatlarda yeteri kadar denetim yapılıyor mu?
Bu denetim mekanizması şuanda Çevre Şehircilik İl Müdürlüklerinde. Dolayısıyla yapı denetim firmaları oraya bağlı. Açıkçası bu mekanizma hiçbir zaman çalışmadı. Daha doğrusu çalıştırılamıyor. Sebebine gelince Yapı Denetim firmaları bir nevi işçileridir. Çünkü müteahhit onun veli nimetidir. Yani işverenin isteğini yapmak zorunda kalıyor. Yasa gereği olmazsa da mecbur onu yapıyor. Çünkü eğer müteahhide sorun çıkarırsa öbür sefer iş vermez onlara çünkü yapı denetim firmasını kendisi seçiyor. Fakat bunlara maaşı devletten alsa ve oraya bağlı olarak çalışsa öyle sıkıntılar bir nebzede olsa yaşanmaz ve hallolur.
Ustalık belgesi dönemi başlamıştı belgesiz kimsenin çalıştırılmayacağı belirtildi ne oldu hala devam ediyor mu yoksa askıya mı alındı?
Evet, var ve devam ediyor. Biz kurslara o kadar işçi gönderdik ustalık belgelerini aldık. Biz bu yasadan önce 1991 yılından sonra yaklaşık 2500 civarında vatandaşı belgelendirdik. Yasa ile birlikte 2011den biz sonra net bir rakam olmazsa da 1800 kişiyi çeşitli kurslara yazdırarak ustalık belgelerini aldık. Hem teorik bilgiler hem sahada uygulamalı bilgiler verildi. Fakat bu yasada yeterince uygulanmıyor. Şuanda inşaatta çalışan işçilerin anca yüzde 25 inde ustalık belgesi vardır.
İŞ GÜVENLİĞİ YETERİNCE SAĞLANMIYOR
İnşaat sahalarında yeterince iş güvenliği sağlanıyor mu?
İş güvenliği yeterince sağlanmıyor. İş güvenliği sahada bulunan işçinin güvenliğini sağlamakla mükelleftir. Her inşaatta bir iş güvenliği olması gerekiyor. Fakat buna nereden bakarsanız bakın ayda 3 bin TL maaş alır ve bu maaşını çalıştığı müteahhitten alıyor. Burada da yine iş güvenliği uzmanı işçi durumuna düştü. Fakat bunlara çevre ve şehircilik il müdürlükleri denetliyor. Bu özelde olsa tüzelde olsa fark etmez onları denetleyen kurum odur. Eğer üstüne düşeni yapıyorsa o zaman kimsenin yapacağı bir şey olmaz. Bütün inşaat sahasında güvenlik anlamında ne yapılması gerektiğini iş güvenlik uzmanlarının işidir. Onları da çevre ve şehircilik il müdürlükleri denetler. Bu iş güvenliği uzmanları devlete bağlı olarak çalışması gerekiyor. Müteahhidi hiçbir zaman yanında çalışan işçisi sağlam denetleyemez. İşi güvenliği yasası uygulanmıyor sadece kağıtta kalmaktan ibaret.
MESLEK OLARAK GÖRÜLMÜYOR
İnşaat işçilerinin sigortaları neden asgari ücretten yatırılıyor?
Asgari ücretli demek vasıfsız insan olarak hiç mesleği bulunmayan işçi statüsünde gördükleri için onu uygun buluyorlar. Yani inşaatta çalışanları hiçbir meslek olarak görülmüyor. Bunun sebeplerinden biride asgariden yatırılıyor ki emekliliğinde aynı şekilde en az maaş verilmesi içindir. Asgari ücretli olarak gösteriyorlar çünkü sigorta priminde az ödüyor. Şuanda inşaatta çalışan bir kişi farz edin 2 bin lira maaş aldığında bu maaşa göre sigorta yatırılırsa o zaman bunun en az 500 veya 600 yatırması gerekiyor iş sahibinin şimdi ne kadar 300 TL falan yatırıyor. Tabi bunu sadece müteahhitlere bağlamamak gerekir. İnşaat işçilerinin sigortaları asgari ücret üzerinde yatırıldığını bilmeyen devlet kurumunda hiçbir kişi bulamazsınız. Çünkü bunu hepsi biliyor.
DEVLET İNŞAAT İŞÇİLERİNİ GÖRMEZDEN GELİYOR
Milyonlarca İnşaat işçileri var.neden sendikalaşma olmuyor?
Devlet inşaat işçilerini görmezden geliyor. Bütün isteğimize rağmen söylememize rağmen olmuyor. Siyasi partiler seçim faaliyetlerinde buraya gelip söz verirler fakat sonradan bu parlamentoya yansımaz. Tahmini rakam söyleyeyim, Urfada inşaat sektöründe toplamda 11 bin kişi Türkiyeye baktığımızda 5 milyon insan inşaat işçisidir. Bu tabi bir tahmin ama sayı bunun üzerindedir. Yani uyuyan bir dev sesi çıkmayan bir camiadır inşaat camiası hep görmezden geliniyor.
EMEKLİLİK YAŞI DÜŞÜRÜLSÜN
Siyasilerden ve seçimlerden bir beklentiniz var mı?
Bizim beklentimiz haklarımız verilsin sosyal güvencemiz sağlam bir şekilde sağlansın. Birde inşaat işçilerin emeklilikte yıpranma payları var. Bu insanlar çok yıpranıyor çalışır emekli olma yaşı gelmeden işten düşüyor çünkü bedeni artık kaldırmıyor. Onun için onların emeklilik yaşı biraz daha aşağılara çekilmesi gerekiyor. Onun içi bir yasa düzenlemesi istiyoruz.
Röportaj: Aziz Çiftçi - Fotoğraf: Ahmet Meral
