1999 yılında Marmarada gerçekleşen depremde 17 bin insanın hayatını kaybetmesinden sonra inşaat sektöründe tedbirler alındığı iddia ediliyor. Bu kapsamda Yapı denetim firmalarının ücretleri işini üstlendiği müteahhitten alması ise birçok sorunu da beraberinde getiriyor.
Konu ile ilgili görüştüğümüz Mimar İbrahim Güneş, 19 pilot bölgede yıllarca uygulanan yapı denetim sisteminden beklentiler oldukça yüksekti. Çünkü yıllarca denenen, sözde eksikleri giderilmiş veya giderilmesi gereken bir sistemdi. Ancak ilgili bakanlığın 01.01.2011 yılında 81 ilde yürürlüğe koyduğu yapı denetim kanunu, eksikleri ve yanlışları giderilmeden, cazibeli gösterilerek başlatıldı. 2011 itibarı ile bu işi herkes yapamıyor belirli şartlara haiz kişilerce yapılabiliyordu. Yapı denetçisi olacak kişinin 12 yıl deneyimli olması şartı vardı. Yapı denetim ücretleri yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 3 ü olarak belirlenmişti. Her ilde açılacak yapı denetim kuruluşu sayısı belirli bir kotada idi. Denetçi olacaklar meslekleri ile ilgili başka bir iş yapmaları da yasaklanmıştı. dedi.
Güneş, Dünyanın hiçbir yerinde çalışan para aldığı yeri denetlemez-denetleyemez, çünkü işverenidir. Bu sistemin en büyük çarpıklıklarından biridir bu. Kağıt üstünde yapı denetim kuruluşlarının işvereni yapı (arsa) sahipleri olarak göründüğü halde parayı veren müteahhidin kendisidir. Hal böyle olunca da yapı denetim kuruluşu sürekli baskı altında kalmaktadır para aldığı kişiyi hakkıyla denetleyememektedir. şeklinde konuştu.
Şanlıurfadaki inşaat sektörünün yükselişte olduğunu ifade eden Mimar Ömer Bayram ise, Şanlıurfa inşaat sektöründe gelişmekte, hem il olarak gelişmekte hem de inşaat sektörüne olumlu yönde yansımakta. Tabi burada büyümenin vermiş olduğu sıkıntılar da var. Mutlak suretle yakından takip edilmesi gereken bir süreç tabi. Türkiye de değişiyor. 17 ağustos depreminden sonra değişen inşaat anlayışına tedbirler alınmaya başladı. Bunların en sonuncusu da yapı denetim birimi uygulandı. Şuanda Şanlıurfada da uygulanmakta fakat bu düzgün çalışmıyor. dedi.
Bayram, Yapı denetim aslında o belgenin açık bir göstergesidir. Müteahhit firma yapı denetim izni olmadan hiç bir işlem yapamaz. Bu altın kural ama işin acı tarafı yapı denetim ücreti müteahhit firma tarafından ödeniyor. Yani müteahhit firma seçiyor. Onun ücretini ödüyor. Müteahhit yapı denetimcisini seçip ücretini de kendisi ödediği zaman yapı denetim firması düzgün çalışamıyor. şeklinde konuştu. (Mustafa Bikeç/Osman Gülebak- İLKHA)
